Tue, 8 March 2016
Tim Bliss, Graham Collingridge eta Richard Morris dira aurtengo Brain sariaren irabazleak. Garuneko neuronetan memoria sortzeko prozesuaren kimika ikertu dute, sinapsietako konexioak indartzen duen kimika alegia. |
Sun, 6 March 2016
PBL ikasketa probatu dute Mondragon Unibertsitateko Eskola Politeknikoan. Project Based Learning d, proiektuetan oinarritutako ikasketa. Proiektu asko garatu dituzte ikasleek aste batzuetako epean, eta orain emaitza onenak saritu dituzte irakasleek. Gurekin haietako bat izan da, JAVIER OYARZUN. |
Sun, 6 March 2016
Genetikako laborategietako iraultza CRISPR teknika da. DNA "editatzeko" teknika bat da; berez, bakterioen sistema immunologikoaren teknika bat da, baina geneak kentzeko eta ordezkatzeko balio du edozein genomatan, baita gizakiarenean ere. Hiru esperimentu ospetsu egin ziren iaz CRISPR teknikarekin, arrakasta handiarekin. Baina kezka bioetikoak ere piztu du teknika berriak. KOLDO GARCIA genetistak hitz egin digu CRISPRari buruz. |
Sun, 6 March 2016
Brain Prize milioi bat euroko saria da. Danimarkako Grete Lundbeck fundazioak ematen du urtero, eta aurtengoa Tim Bliss, Graham Collingridge eta Richard Morris ikertzaile ingelesei emango diete, memoria sortzeko prozesuaren kimika ikertu dutelako. |
Sun, 6 March 2016
XX. denboraldiaren 24. saioa: Garun saria memoriaren ikerketari, CRISPR teknikaren onurak eta arriskuak, eta Proiektuetan Oinarritutako Ikasketa MUn. |
Mon, 29 February 2016
Kaioak gertu ditugu, baina ez dira oso ezagunak. Zer espezie daude? Zer jaten dute? Nolakoak dira populazioen bilakaera? Non egiten dute lo? Horrelako galderak eta gehiago erantzuteko bildu ziren kaioak ikertzen dituzten adituak Zarauzko Arkamurka taldeak antolatutako jardunaldi batzuetan. Han zen gure gonbidatua, Aranzadi Elkarteko ASIER ALDALUR ornitologoa. Hark ekarri dizkigu erantzunak Norteko Ferrokarrillera, kaioak hobeto eagutzeko. |
Mon, 29 February 2016
Lehen aldiz, ordenagailu batek eta adimen artifizialezko software batek irabazi dio txapeldun bati Go jokoan. Asiako joko tradizional hori xakea bera baino askoz konplexuagoa da, eta ordenagailuak erabili behar izan du neurona-sare sakonen teknika irabazten ikasteko. GORKA AZKUNE informatikariak kontatu digu zer antza eta aldea dagoen Go eta xakearen artean,adimen artifizialaren ikuspuntutik. Eta hori aitzakia izan da neurona sareei buruz hitz egiteko. |
Mon, 29 February 2016
Mekanika kuantikoak partikula txikietan du eragina. Baina gure mundu erreal handian beste fisika mota bat da nagusi. Baina non dago bien arteko muga? Zer tamainan nahasten dira kuantika eta mundu erreala? Bada jendea horixe bera ikertzen. |
Mon, 29 February 2016
XX. denboraldiaren 23. saioa: kuantikaren muga, Go eta adimen artifiziala eta kaioez aritu gara. |
Fri, 26 February 2016
Direct download: naiz_hedabidea_zara_-_Emakume_zientzialariak_itzalean.mp3
Category:science -- posted at: 6:13am EDT |
Thu, 25 February 2016
3D inprimagailu batez giza hezur, kartilago eta giharrak sortu dituzte, horretarako zeuden zailtasun batzuk gaindituta. Horretaz hitz egin dugu Quark saioan.
Direct download: Qk21-160224_belarria_3D_inprimagailuarekin.mp3
Category:science -- posted at: 5:37am EDT |
Mon, 22 February 2016
Mondragon Unibertsitateak antolatu du haiek emanda lehen MOOC ikastaroa: internetez libre ematen diren ikastaroak dira. Segurtasun informatikoari buruzkoa izan da, eta arrakasta handia izan du. 300 ikasle inguru izatea espero zuten, eta 6.000k hartu dute parte, gutxi gorabehera. IÑAKI LAKARRA irakasleak kontatu dgu nolakoa izan den ikastaroa bai antolatzaileen ikuspuntutik, baita ikasleen eguneroko lanaren ikuspuntutik ere. |
Mon, 22 February 2016
Internet ez da mundu guztira iristen, hala publizitatzen bada ere. Toki askotara ez da iristen edo nekez iristen da. Egia esan, banda zabala eskura duten tokitara bakarrik iristen da. Baina Basic Internet fundazioak banda zabalera estuko kasuetarako ideia bat jartzen ari da martxan. Mondragon Unibertsitatearekin batera, Internet testuarekin eta argazkiekin bakarrik funtzionatzeko modua garatzen ari da. Teknopolis saioan, ALAITZ OCHOA DE ERIBEk egin du proiektu horri buruzko erreportaje bat. |
Mon, 22 February 2016
TXONI MATXAIN kimikariak RICHARD FEYNMAN-en figura ekarri digu. Einstein eta Bohr berak eskandalizatu zituen haren teoriekin, eta oso fisikari garrantzitsu bihurtu zen. Besteak beste 1965ko Nobel saria jaso zuen. Baina fisika bera baino harago iritsi zen Feynmanen ekarpena. Dibulgatzaile aparta izan zen, eta zientziaren esparrutik kanpo ere, umorez betetako oso pertsona interesgarria. |
Mon, 22 February 2016
Askotan eskatzen zaigu zientzialari zein dibulgatzaileak gai zailak azaltzeko "nire amonak ulertzeko moduan". Amona ikasketarik gabeko pertsonaren eredu gisa erabiltzen da, eta horrek ez du funtzionatzen: erlatibitatea (adibidez) ulertzearen gakoa ez datza ikasketa-mailan. Aldiz, jarrera irekia eta abstrakzio-maila handia izatea da gakoa. |
Mon, 22 February 2016
XX. denboraldiaren 22. saioa: Erlatibitatea eta amonak, Richard Feynman, fisika baino gehiago, Basic Internet Teknopolisen eta Lehen MOOC ikastaroa MUn. |
Wed, 17 February 2016
|
Mon, 15 February 2016
Direct download: 160215_ana-galarraga-grabitate-uhinak.mp3
Category:science -- posted at: 7:36am EDT |
Sun, 14 February 2016
Eureka museoko IDOIA MUJIKAk pertsonai bat ekarri digu: XIX. mendeko ingeniari bat. Asmatzaile bat. Leonardo Torres Quevedo. Gure Leonardo txikia. Berak asmatu zituen, beste gauza askoren artean, transbordadore zintzilikatuak. Eta horietako bat instalatu zuen Donostian, Uliara igotzeko. |
Sun, 14 February 2016
JON URRESTILLA EHUko kosmologoa gurekin izan da bi zulo beltzen arteko talkak sortutako uhin grabitazionalak gure estudiora iritsi direnean. Grabitateari buruz hitz egin dugu. Einsteini buruz. Erlatibitateari buruz. Eta, batez ere, LIGO esperimentuan lortu duten detekzioari buruz. |
Sun, 14 February 2016
Otsailak 12 zientziaren historiaren pertsonai handi baten eguna da, egun horretan jaio bat zen. Eboluzioaren aitatzat hartzen ugu, eta Erasmus Darwin-en biloba izan zen. Zein da? Joko bat gure irratsaioaren hasieran. |
Sun, 14 February 2016
XX. denboraldiaren 21. saioa: zein da eboluzioaren aita?, Uhin grabitazionalak eta Leonardo Torres Quevedo. |
Fri, 12 February 2016
Uhin grabitazionalak detektatu egin dituzte LIGO esperimentuan, eta aurkikuntza aurkeztu dute prentsaurreko batean. |
Tue, 9 February 2016
|
Sun, 7 February 2016
Harrigarria da nola funtzionatzen duen naturak. Inurritegi bat adibide polita da. Inongo bururik gabe, antolatzailerik gabe (jeferik gabe) ekiten diote eraginkortasun handiz jana bilatzeko eta etxera ekartzeko lana. Jeferik gabeko lan-modu horrek beste sistema askotan funtzionatzen du: neuronetan, sistema immunologikoan, elkarrekin hegan egiten duten txori-taldeetan eta abar. |
Sun, 7 February 2016
Ekaia aldizkaia EHUk argitaratzen du. Zientzia eta dibulgazioa plazaratzen du euskaraz, eta gaur ASIER VALLEJO koordinatzailea izan dugu gurekin. Deialdi bat zabaldu dute aldizkarian, hurrengo zenbakirako artikuluak eskatzeko. Maiatzaren 31a arteko epea dago nahi duenak lanak Ekaia aldizkarira bidaltzeko. |
Sun, 7 February 2016
JOAN ANDER ARREGI fisikariak CIC-nanoGUNE zentroan egiten du ikerketa. Gainera, nanoKONIK proiektuaren koordinatzaile zientifikoa da. Bi gauza horiei buruz hitz egitera etorri da Norteko Ferrokarrillera. Nano zientziei buruz hitz egin dugu, eta nanobotereak dituzten heroien komikiak egiteko tailerrak aipatu dizkigu. Tour batean daude proiektuarekin: gazteekin batera komikiak eta nanozientziak uztartzeko asmoarekin. |
Sun, 7 February 2016
Datu gehiago behar dira Zika birusari buruz. Klinikoak eta epidemiologikoak. Hoixe da Nature aldizkariaren azken asteko zenbakian argitaratutako editorial bateko mezua. Ez dago argi birusak Brasilgo mikrozefalia-kasuen jatorria den. Alarma handiegia izan da komunikabideetan, eta ondorioak atera baino lehen, gehiago ikertu behar da Zika birusa. |
Sun, 7 February 2016
XX. denboraldiaren 20. saioa: Zika birusa editorial batean, Jon Ander Arregi eta nanomundua, Ekaiaren deia eta inurriak janari bila. |
Thu, 4 February 2016
Konposatu kimikoen toxikotasun-maila iragartzeko ez da animalietan probatu beharrik, nahikoa zelulak erabiltzea. Ondorio horretara iritsi dira Estatu Batuetako NIH (National Institutes of Health) erakundeko ikertzaileak
Direct download: Qk18-160203_Toxikotasun-azterketak_animaliarik_gabe.mp3
Category:science -- posted at: 2:59am EDT |
Sun, 31 January 2016
STING programa martxan dago. Europako proiektu bat da, 8 herrialdek hartzen dute parte, eta generoaren ikuspuntutik zientzia-hezkuntza hobetzea du helburu. Elhuyar Fundazioak koordinatzen du programa; gurekin, Elhuyar DANEL SOLABARRIETA izan da lehen saioen berri ekartzeko. |
Sun, 31 January 2016
ETBko Teknopolis saioaren EIDER CARTON erreportaria izan da gurekin. Odolari buruzko saio berezia egin dute aste honetarako. Odola transfusioen mundua aurkeztu digu Eiderrek, oso mundu arrunta gaur egungo medikuntzan, baina oraindik ere ezusteko asko dituena. |
Sun, 31 January 2016
Achucarro zentroko ANE WYSSENBACHek kontatu digu zer onak garen argia prozesatzen begiaren atzealdera iristen denetik. Argia seinale elektriko bihurtzen da eta nerbio optikoaren bideari ekin egiten dio neurona-sare berezi batetik, garuneraino iritsi arte. Bid ehori egin dugu Anerekin, neurozientzialarien ikuspuntua ezagutzeko. |
Sun, 31 January 2016
Aardman animazio-estudioak, Wallace-eta-Gromit eta Shawn arditxoaren egileak, Stephen Hawking fisikariaren hitz batzuen gaineko animazio bat egin du. Zulo beltzei buruzko azalpena da, eta esaten du badagoela zulo beltz batetik ihes egiteko modu bat. Interesgarria. |
Sun, 31 January 2016
XX. denboraldiaren 19. saioa: Aardman eta Hakingen zulo beltzak, begia eta garunaren arteko neurona-bidea, Teknopolisen odola eta STING, generoa zientziaren irakaskuntzan. |
Wed, 27 January 2016
|
Mon, 25 January 2016
Aste honetan, Hondarribiako udaletxean, CardioOK programa aurkeztu dute. Gaixotasun kardiobaskular bat dutenentzako programa da; aztertu nahi du ariketa fisikoaren eraginez, pazienteak hartu beharreko medikamentu kopurua murriztu dezakeen. JOSE ARAMENDI kirol-medikuak aurkeztu digu prorama gure irratsaioan. |
Mon, 25 January 2016
ETBko Teknopolis saioan, lanbide heziketako aurrerapen bati buruzko erreportaje bat egin du ALAITZ OCHOA DE ERIBEk. Autoak margotzen ikasteko teknika berritzailea da: errealitate birtualeko makina bat. Benetako pieza bat eta pintura erabili gabe ikasten da simulatzaile baten bitartez. Alaitz gurekin izan da, eta kontatu digu. |
Mon, 25 January 2016
RAFA SAIZ ornitologoak azaldu digu zergatik dioen tradizioak petrelak ekaitzen zaleak direla. Hori ez da egia, baina badago arrazoi bat ondorio horretara iristeko. Petrelak, eta albatrosak, gabaiak eta abar, itsas hegazti pelagikoak dira; itsaso zabalean bizi dira. Eta oso zailak dira ikertzeko. |
Mon, 25 January 2016
Caltech institutuko astronomo batzuek X planeta aurkitu dute, paperaren gainean. Pluton baino haragoko sei gorputzen orbitak aztertuta, ondorioztatu dute gorputz horiek Neptunoren tamainako planeta baten inguruan ari direla orbitatzen. Baietatzen bada hori, Eguzki-sistemaren X planeta aurkitu dutela esan daiteke. Baina oraingoz, aurkitu gabeko aurkikuntza da. |
Mon, 25 January 2016
XX. denboraldiaren 18. saioa: X planeta, petrel ekaitz-zaleak, Teknopolisen autoa margotzen ikasteko errealitate birtuala eta CardioOK programa. |
Thu, 21 January 2016
Gorputzean zelulak baino hamar aldiz bakterio gehiago ditugun ustea ezeztatu dute. Israelgo eta Kanadako ikertzaile batzuek BioRxiv atarian argitaratu dituzte kalkuluak.
Direct download: Qk15-160113Gorputzeko_zelula_eta_bakterio_kopurua.mp3
Category:science -- posted at: 7:47am EDT |
Thu, 21 January 2016
LIGO interferometroan grabitazio-uhinak detektatu dituztelako zurrumurrua dabil. Duela 100 urteko iragarpen bat da, Einsteinek egina, eta zurrumurrua egia baldin bada, Fisikako Nobel saria eskuratzeko moduko aurkikuntza da. |
Sun, 17 January 2016
ALAITZ OCHOA DE ERIBE Teknopolis erredaktorea izan da gurekin. Ikusmen artifialaren aplikazio interesgarri bati buruzko erreportaje bat egin du. Trenbideen pasaguneak behatzeko instalazio bat ezagutu du, ikusmen artifiazialean oinarrituta. Pasagunean egoera arrarorik sortzen denean aktibatzen du alarma bat sistemak, eta izan zitekeenak saihesten ditu. |
Sun, 17 January 2016
Kimikan doktorea. Dibulgatzailea. Eta, agian, etorkizunean bakarhizketalari arrakastatsua. JOSU LOPEZ GAZPIO izan da gure mikroan, eta kimikaz eta dibulgazioaz hitz egin dugu harekin. Kosmetikoen munduaren ikertzailea da, eta Zientzia Kaieran, Elhuyarren, Ekaian eta beste argitalpen batzuetarako idatzi ditu dibulgazio-artikuluak. Solasaldi atsegina, Josurekin. |
Sun, 17 January 2016
Fisikako albisteen artean zurrumurru bat argitaratu da: LIGO erakundeak uhin grabitazionalak detektatu dute. Egia baldin bada, Einsteinen teorien iragarpen bat frogatuta geratuko da, alegia, grabitatea espazioaren deformazio-uhinen bitartez hedatzen dela. Eta egia baladin bada, ia ziur, detekzioa egin duten zientzialariek Nobel saria eskuratuko dute. |
Sun, 17 January 2016
XX. denboraldiaren 17. saioa: uhin grabitazionalen zurrumurrua, Josu Lopez Gazpio eta Teknopolisen ikusmen artifiziala. |
Fri, 15 January 2016
|
Fri, 15 January 2016
|
Sun, 10 January 2016
Elhuyar aldizkariaren azken zenbakian EGOITZ ETXEBESTEk Lakoizketako Eruaren istorioa kontatu digu. Landarezale amorratua. Bilatzaile handia, nekaezina eta langile aparta. Batez ere, likenetan aditua izan zen. Nafarroako landare eta liken espezie asko jaso zituen bere lanetan, eta ez bakarrik espezieak berak; gainera, espezie horiek euskarazko izenak ere. |
Sun, 10 January 2016
ETBko Teknopolis saiokoak Gipuzkoako Ondare Higigarrian izan dira. Han gordetzen dira agiri historikoak, aztarna arkeologikoak eta beste mota askotako materialak. Teknopolisekoen interesa izan da jakitea nolako teknologia erabiltzen duten gordailu horretan edukia behar bezala mantentzeko. Denboran ondo irautea erronka handia da. |
Sun, 10 January 2016
Medikuntzan asko erabiltzen da erresonantzia. Eta ez bakarrik medikuntzan. Kimikan eta neurozientzietan ere bai. Teknologiaren izen osoa erresonantzia magnetiko nuklearra da, eta nukleoetan eragiten duen teknika ulertzeko, fisika kuantikoa aplikatu behar da. Eta saio honetan, TXONI MATXAIN egoten da prest kuantikari buruz hitz egiteko. Horregatik deitu diogu: erresonantziaz hitz egiteko. |
Sun, 10 January 2016
Urtea Jules Verneren liburu batekin hasi dugu: Uharte Misteriotsua. Bertan Vernek petrelak aipatzen ditu eta esaten du itsas hegazti horiek ekaitzen zaleak direla. Eta haien familia biologikoa Prozelaridoak dira, eta "procella" hitz latinez ekaitz esan nahi du. Gaur prozelaridoei buruz hitz egin dugu saioaren hasieran. |
Sun, 10 January 2016
XX. denboraldiaren 16. saioa: Jules Verne eta petrelen familia, RMN handia eta kuantika txikia, Trasteleku bat Teknopolisen eta Lakoizketako erua. |
Sun, 10 January 2016
Egokituz laborategia Donostiako Informatika falkultatean dago, EHUn. 30 urte bete dituzte sistema informatikoak pertsona ezinduentzat egokitzeko ikerketa egiten. Urtebetetze hori gogoz ospatu dute, eta guk ere bai. Horretarako, iratira gonbidatu ditugu laborategiko bi kide: JULIO ABASCAL eta MIRIAN ARRUE. |
Sun, 10 January 2016
ETBko Teknopolis saiokoak Mugaritz jatetxean izan dira. Han, zaporeekin egin dituzte esperimentuak eta dastamena nola funtzionatzen duen hobeto ulertu dute. IÑAKI LETURIA izan da gurekin eta azaldu egin digu zer egin duten. |
Sun, 10 January 2016
Elkarrizketa berezia egin dugu NAHIKARI BLANCO, AMAIA ZUGASTI eta MIREN ZUBELDIArekin, hiru urtez Nortteko Ferrokarrillean matematikako gaiak kontatu dituzten matematikariak. Eguberriei ongietorria emateko elkarrizketa nostalgikoa izan da. |
Sun, 10 January 2016
Groenlandia Lurralde Berdea esan nahi du. Gezurra da. Groenlandia ez da berdea. Baina ikertzaile batzuek aurkitu dute Groenlandiak ez zuela izotzik izan denbora tarte batez, duela 120.000 urte. Glaziazioarteko Riss-Würm garaian izan zen, eta denbora tarte horretaz, Groenlandia ez zen izotzaren lurraldea. Horrek ez du esan nahi berdea izan zenik. |
Sun, 10 January 2016
XX. denboraldiaren 15. saioa: Groenlandia izotzik gabe, Hiru matematikari berriz elkarrekin, Teknopolis Mugaritz jatetxean eta Egokituz laborategiak 30 urte. |
Mon, 14 December 2015
Aste honetan, Teknopolis saioan, ETBko zientzia-programan, neuromarketin kontzeptua aztertu dute. Tartean, eroslearen emozioak neurtu ahal izateko metodoen adibide bat. Garunaren jarduera zuzenean neurtu ordez, beste ezaugarri fisiologiko batzuk neur daitezke emozioak igarri ahal izateko, bihotz taupaden aldaketak, adibidez. OIHANA JAUREGIk kontatu digu nola egiten duten. |
Mon, 14 December 2015
INES GARMENDIA matematikaria egongo da gurekin. Matematikaria. Estatistikan aditua. Eta lanbide askotan aplikatu duena jakintza hori. Haren biografia jarraitzean, matematikaren aukera ugariak esploratuko ditugu. Guk kuleroei buruzko monologo batean ezagutu genuen, eta (pentsa) orduan ere matematikaz ari zen!!! |
Mon, 14 December 2015
Aurten Zeres planeta nanoa esploratzen ari dira astronomoak haren inguruan orbitan dagoen zunda baten bitartez. Ikusi duten ezaugarri harrigarrienetako bat da gune zuri distiratsuak dituela, batez ere kraterretan. Bada, azken behaketen arabera, izotzezko hodeiak dira. |
Mon, 14 December 2015
XX. denboraldiko 14. saioa: Zeresen hodeiak, Ines Garmendia eta neuromarketin Teknopolisen |
Fri, 11 December 2015
OIER LAKUNTZA kimikari teorikoak jaso du Nafarroako Gobernuko Gazte Balioaren saria. Gurekin izan da Oier eta bere lanez hitz egin digu. Une honetan Tarragonan dago ikertzen, eta asko poztu da espero ez zuen sari honekin. Oier itsua da, baina hori ez da traba bat berarentzat, maila altuko ikerketan aritzeko. |
Fri, 11 December 2015
Hiru ikertzaile gazte izan dira protagonista Teknopolis saioan, hirurak fisikak dituen itxaropen handiekin lan egiten dutenak. ION ERREAk supereroalekin egiten du lan, GORETTI SEVILLANOk fusioarekin eta JULEN SIMONek ordenagailu kuantikoekin. Teknopoliseko EIDER CARTONek kontatu digu zergatik diren itxaropen handiak esparru horiek eta zer lan egiten duten hiru gazteek. |
Fri, 11 December 2015
MENTXU AIERTZA kimikariak Cancer Research UK erakundean hasi da lanean, Manchester hirian duen institutuan. Botika berriak aurkitzeko unitatean dago, laborategiko teknikari gisa. Mentxuk kontatu digu Erresuma Batuak duen filosofia diru pribatua ikerketarako emateari buruz, eta bere zentroaren planteamenduari buruz. Gainera, Manchester 2016 izendapenari buruz ere hitz egin digu, datorren urtean zientziaren hiria izango baita. |
Fri, 11 December 2015
Tel Aviveko Unibertsitateko ikertzaile batzuek 1.400 pertsonaren garunak aztertu dituzte generoen eraginaren bila. Eta ez dute topatu ezberdintasunik gizonezkoen eta emakumezkoen garunen artean. Ikertzaileek garun osoaren eta zatien azterketa egin dute tamainari eta formari dagokienez. Haien emaitza da ez dagoela alderik; garunak ez du generorik. |
Fri, 11 December 2015
Gizonen eta emakumeen garunak berdinak dira, Mentxu Aiertza Manchesterren, fisikaren itxaropen handiak Teknopolisen eta Oier Lakuntza gazte balioaren saria. |
Sun, 29 November 2015
Elhuyarrek antolatzen duen Zientzia-azoka gazteentzako zientziaren lehiaketa bat da. Joan den edizioaren irabazle batzuen saria Galicienciara joatea izan zen, alegia, proiektu bera Galizian antolatzen den beste antzeko azoka batean parte hartzeko aukera. Bada, Lauro ikastolako talde bate horrek han ere izan da irabazle. Elhuyarko AITZIER LASAk kontatu dizkigu xehetasunak. |
Sun, 29 November 2015
Aste honetan, ehun urte bete dira erlatibitate orokorraren teoriaren lehen artikulua argitaratu zuenetik. Albert Einsteinek teoria harrigarri bat oparitu zigun. Zaila ulertzeko, baina oso erabilgarria. Gaur eskerrak eman dizkiogu fisikari zaharrari. |
Sun, 29 November 2015
Herpetologo batzuek txantxiku-espezie baten habitatetik onddo arriskutsu bat garbitu dute, eta guk balorazio bat eskatu diogu Aranzadi Elkarteko ION GARIN herpetologoari. Oso ikerketa lokala da, ezin da beste toki batzuetan aplikatu teknika bera, baina oso kontu interesgarria da. |
Sun, 29 November 2015
Hegaztiak dinosauro batzuetatik datoz. Gero eta proba gehiago dituzte zientzialariak. Aste honetan, arrautz eta habi fosilekin egindako ikerketa baten berri jaso dugu, eta emaitzek hipotesi hori indartzen dute. |
Sun, 29 November 2015
XX. denboraldiaren 12. saioa: Txoriak eta dinosauroak, Mallorcako txantxikua eta Ion Garin, erlatibitate orokorra eta Galiciencian irabazleak. |
Mon, 23 November 2015
ZarautzON taldea dibulgazioa egiteko sortu zen, eta dagoeneko hiru urtez aritu dira horretan. Udazken honetan izan dituzten ekitaldi interesgarrien berri ekarri digute NATALIA VAHLek eta JOSE MARI LARRAMENDIk. Adibidez, abenduaren 1ean izango den grafenoari buruzko hitzaldiaz hitz egi digute: Grafenea enpresako IÑIGO TXAROLAk hitz egingo du material harrigarri horri buruz. |
Mon, 23 November 2015
Udan izan ziren Teknopolisekoak Antton Alberdi biologoarekin batera Piriniotan, Bisaurin mendiaren magaletan, saguzarrak harrapatzen. Espezie jakin baten bila joan ziren, saguzar belarrihandi alpetarraren bila. Harrapatzen zituzten aleak neurtu eta pisatu egiten zituzten, eta transmisore bat jartzen zieten segimendua egin ahal izateko. Abentura biologiko horren lekukoak gara gu aste honetan emititu den programari esker, eta irratian IÑAKI LETURIAk kontatu digunari esker ere bai. |
Mon, 23 November 2015
XUXEN 5 zuzentzaile ortografikoa aurkeztu dute IXA taldekoek eta ELhuyar Fundaziokoek. Eta kontua da zuzentzaile ortografikoa baino gehiago dela: gramatika ere zuzentzen du, eta euskara zuzenaren gomendioak ere ematen ditu. Azkenean, H hizkia non eta noiz idatzi behar den baina zuzenketa sofistikatuagoak egiten ditu. Elhuyarko ITZIAR CORTES informatikariak aurkeztu digu XUXEN ospetsuaren azken bertsio hau. |
Mon, 23 November 2015
Madrileko herpetologo talde batek lortu du Batrachochytrium dendrobatidis onddoa erabat desagerraraztea txantxiku arruntaren habitatetik. Oso zaila da onddo mikroskopiko bat erabat desagerraraztea leku batetik; hain zuzen ere, biologoek oso habitat apropos batean egin dute, txikia eta klima berokoa, eta hainbat urtetako lana izan da haientzat. |
Mon, 23 November 2015
XX. denboraldiaren 11. saioa: Txantxikuen zori ona Mallorcan, XUXEN5, Teknopolis saguzar ehizean eta ZarautzON grafenoaren bila. |
Mon, 16 November 2015
irekita dago ONzientzia bideo-lehikaetn parte hartzeko epea. Elhuyar Fundazioak eta DPC zentroak elkarrekin antolatzen duten zientzia-bideo laburren lehiaketa da. MANEX URRUZOLA lehiaketaren koordinatzaileak kontatu digu nolakoa izango den aurtengo edizioa. |
Mon, 16 November 2015
TXONI MATXAINek metalei eta koloreei buruz hitz egin digu gaur. Kolorea metalaren elektroien banaketaren araberakoa da, baina hainbat metaletan efektu hori oso konplexua da. Urrean, adibidez. Han, elektroien jokabidea ulertzeko, mekanika kuantika eta erlatibitatea erabili behar da. |
Mon, 16 November 2015
Ustez, 5 zentzumen ditugu: ikusmena, dastamena, entzumena, ukimena eta usaimena. Baina hori sinplifikazio bat da. Neurozientzialariek esaten dute 5 zentzumen baino gehiago ditugula. Achucarro zentroko ANE WYSSENBACHek hitz egin digu seigarren zentzumenari buruz. Eta zazpigarrena. Eta zortzigarrena... eta abar. |
Mon, 16 November 2015
George Boolek dagoeneko 200 urte izango lituzke gaur. Berak asmatu zuen ordenagailuek erabiltzen duten aljebra, hau da, 0 eta 1 zenbakien dantza manipulatzeko erabiltzen dugun oinarrizko matematika. Horregatik, zorionak, George!! |
Mon, 16 November 2015
XX. denboraldiaren 10. saioa: Booleren 200. urteurrena, seigarren zentzumena, urrea, erlatibitatea eta kuantika eta ONzientzia 2015 |
Mon, 9 November 2015
CAF enpresak eta Elhuyar Fundazioak urtero antolatzen dute zientzia-dibulgazioko euskarazko sariketa bat. Sari banaketa udaberrian izaten da, eta 2016an maiatzaren 11n izango da, baina horretarako lanak udazkenean edo neguan aurkeztu behar dira. Elhuyarko EGOITZ ETXEBESTEk kontatu digu azaroaren 11tik aurrera aurkez daitezke edizio honetarako lanak eta aprobetxatu dugu berarekin gaudela, sariketen berrikuntzak ezagutzeko. |
Mon, 9 November 2015
1996tik hasita, informatikari euskaldunak elkartu egiten dira. Azken boladan, bi urtez behin izaten da, eta bilkurari gai berezi bat jartzen diote. Aurtengo bilkura azaroaren 14an izango da, eta robotikari buruz hitz egingo dute bereziki. Horretaz eta beste gai gehiagoz ere bai. OLATZ ARBELAITZ UEUko informatika sailekoak aurkeztu digu programazioa. |
Mon, 9 November 2015
Aste honetan, zientzia.eus-ekoek Wolfram Deuna eguna antolatu zuten, umorez betetako ekitaldi bat Bergaran (Elhuyar anaiek wolframa isolatu zuten herrian). Zientziako zortzi monologo egin zituzten zortzi zientzialariedo dibulgatzailek. Guk bakarrizketa haien zatitxo batzuk ekarri ditugu Norteko Ferrokarrillera ospakizunaren oroigarri moduan. |
Mon, 9 November 2015
Duela urtebete, Rosetta zunda kometa baten ingururko orbitara iritsi, eta modulu bat askatu zuen kometaren gainazalera jaisteko. Misioak oihartzun handia izan zuen orduan, baina lanean jarraitu zuen. Baina ez betiko. 2016ko irailean, misioa amaitutzat emango da; horretarako, ESAko zientzialariek Rosettari berari, orbitatik aterarazi eta kometaren kontra talka eginaraziko diote, ahalik eta etekin zientzifikorik handiena ateratzeko. orain, istripu hura diseinatzen ari dira. |
Mon, 9 November 2015
XX. denboraldiaren 9. saioa: Rosetta kometan bego, 8 monologo Wolfram Deunarentzat, Informatikari euskaldunen 2015eko bilkura eta CAF-Elhuyar ateak zabaltzeko prest. |
Mon, 2 November 2015
Zientzia.eus web guneak atal berria du: zientziako blogak biltzen dituen atal interesgarri bat. Atal horren aurkezpena ez da ohiko ekitaldi bat izango, baizik eta Wolfram Deuna izeneko ospakizun berezi bat. Bergarako udaletxean, zientziako monologoen saio bat egingo dute. Horretarako 9 zientzialari gonbidatu dituzte monologo bana emateko. Gurekin, ALAITZ OCHOA DE ERIBE ekitaldiaren aurkezlea izan da gaurkoan. |
Mon, 2 November 2015
Zientziaren Astean, CIC-nanoGUNE eta DIPC zentroek komikiak egiteko ekitaldi bat antolatu dute. JOSE CARLOS TORRE marrazkilariarekin batera, eta JON ANDER ARREGI fisikariaren aholkularitzarekin, 12 eta 18 urteko gazteek komiki bat egin ahal izango dute Donostiako San Telmo museoan azaroaren 6an. Gu JOSE CARLOS eta JON ANDERekin izan gara. |
Mon, 2 November 2015
UEUko natur zientzien sailekoek, Euskalnaturako biologoek alegia, kogresu handi bat antolatu dute azaroaren 28 eta 29rako, Eureka museoan. Natur Zientzien II. Topaketa izango da. Taldeko IBON ARISTI biologoak kontatu digu zein izango diren topaketa honek izango dituen berrikuntzak, eta gogoratu digu astebete falta dela posterrak aurkezteko epea bukatzeko. |
Mon, 2 November 2015
Nazioarteko-talde batek aurrerapauso izugarria eman du metastasiaren ikerketan: tumore batek askatzen dituen puskek minbizia zer organotara zabalduko duten nola zehaztuta dagoen aurkitu dute. Eta manipulatuta, baieztatu dute metastasia nahi duten tokira bideratu dezaketela. |
Mon, 2 November 2015
XX. denboraldiaren 8. saioa: metastasia kontrolatzeko ametsa, natur zientzien II. topaketa, nanokomikiak eta monologoak Wolfram Deuna egunean. |
Tue, 27 October 2015
Greziako kostan hondaratutako itsasontzi batean, I. mendeko makina harrigarri bat azaldu zen. Mekanismo konplexua zen, eta zientzialariak konturatu ziren eklipseak iragartzeko balio duela. Antzinako teknologia misteriotsuaren eredu bat zen, eta hala kontatu izan da irratietan. Baina misterio-kutsua eman nahi izan zaionez kontakizunari, ez da askotan aipatzen makinak ez duela iragarpenak ondo egiten. |
Tue, 27 October 2015
Hirietako zarata, gehienbat trafikoak eragiten du. Hala ere, beste soinu-iturri asko daude, inguruko industria adibidez. ETBko Teknopolis saioko OIHANA JAUREGIk erreportaje bat egin du zarata horiek neurtzen dutenekin. Eta haien lanaz hitz egin digu Oihanak, haiekin neurketak egitera joan zelako. Asteburu honetan emititu da erreportajea. |
Tue, 27 October 2015
Gaur egun, norberaren ahotsa gorde daiteke banku batean. Oso garrantzitsua izan daiteke ahotsa galduko dutenentzat, sintetizatzaile baten bitartez norberaren ahotsa "berreskura" daitekeelako. Lan horretan ari dira EHUko Aholab laborategikoek, eta gaur gurekin INMA HERNAEZ laborategiko burua izan da. |
Tue, 27 October 2015
Arratoien garunean elektrodoak jarrita lortu dute animaliek argi infragorria ikustea. Hori berria da faunaren esparruan, ez baitago ia animaliarik maiztasun horretako erradiazioa ikustko gai. Baina nolakoa da infragorriz ikusitako mundua? Ba, oinarrian, beroari antzemango dio arratoiak. |
Tue, 27 October 2015
XX. denboraldiaren 7. saioa: beroa ikusi, ahotsen bankuak, Teknopolisen zarata eta eklipseak iragazrtzeko antzinako makina. |
Sun, 18 October 2015
Donostiako Eureka zientzia-museoko LARRAITZ ETXEBERRIA gai interesgarri batekin etorri zaigu: fobiak. Arrazoirik gabeko beldurrak dira, edo horrela daude definituta behintzat, eta mundu bat dago haien atzean. Ia edozertarako fobia existitzen da. Oso fobia bitxiak batzuk, eta ohikoak beste batzuk. Larraitzek pentsakor utzi gaitu fobien kontuarekin. |
Sun, 18 October 2015
Igandero elkartzen dira arkeologiaren inguruan, eta irteerak interesgarriak egiteko. Antzieta taldea da, eta Teknopolis saioaren IÑAKI LETURIA haiekin izan da igande batez, haien lanaren berri telebista-pantailara ekartzeko. Amateurrak dira, baina haien lanak emaitza profesional handiak ekarri ditu. Ekain kobazuloa bera topatu zuten, esate baterako. Arkeologiari buruzko saioa, beraz, aste honetan Teknopolisen. |