Tue, 30 January 2024
Jokoen teoria aplikatzeko bi adibide. Batetik, hiru duelisten adibidea, eta, bestetik, gatibuaren dilema klasikoa txirrindularien munduan. |
Mon, 29 January 2024
Ikerketa honek istorio bitxia du, benetan. Annick Laruelle EHUko Ikerbasque ikertzaileak jokoen teoria ari da aplikatzen kartzinoma baten ikerketan. Harekin batera, onkologoek eta beste disziplina askoko adituek egiten dute lan, baina Laruellen lana, azkenean, matematikaren teoria batean oinarritzen da, eta ez biologian edo medikuntzan. Matematikak laguntzen du. Eta proiektua martxan jari zuen Biocruceseko onkologo batekin, irratian egindako elkarrizketa baten ondorioz. |
Mon, 29 January 2024
2+2=4 Hori da matematika. Baina ez hori bakarrik. Matematika askoz kontu zabalagoa da 2+2=4 baino. Espero ez ditugun arlo batzuk ere badaude zientzia horren barruan, grafoen edo jokoen teoriak, adibidez. |
Mon, 29 January 2024
XXVIII. denboraldiaren 21. saioa: Annick Laruelle eta jokoen teoria. |
Fri, 26 January 2024
1969an, DDTaren kontrako aktibismoa puri-purian zegoen Estatu Batuetan. Garai hartatik dator Malvina Reynolds kantariaren kanta hau, DDT in your brain (batzuetan izenburua DDT moduan ematen da). Gaurko Hostoen Arteko Melodietan, Mentxu Aiertzak emandako azalpenak ekarri ditugu, kanta eta kantari hauei buruz. |
Fri, 26 January 2024
Europatik datorren agindua da: 50.000 biztanle baino gehiagoko hirirguneetan emisio murriztuen guneak izango dira. Autoen trafikoa mugatu egingo da lekuen eta auto motaren arabera. Berez, iaz aplikatzen hasi behar zen araudia da, baina gauzak mantso doaz. Don Bosco ikastetxeko Javi Oskoz gure kolaboratzaileak kontatu digu zertan den kontu hau gure hirietan. |
Fri, 26 January 2024
IV. denboraldiaren 21. saioa: emisio murriztuen guneak autoentzat. |
Mon, 22 January 2024
Nabigazioko oinarrizko hitzak, ababor eta istribor. Jatorri etimologikoari buruz hitz egin dugu. Hipotesi bat baino gehiago daude jatorriari buruz, eta, hala ere, adostasun handia dago. Dirudienez, iparraldeko herrialdeetatik datoz terminoak, bikingoen hizkuntzetatik bai eta neerlanderatik ere. |
Mon, 22 January 2024
Pirinioetan sei hizkuntza hitz egiten dira: euskara, okzitaniera, katalana, aragoiera, gaztelania eta frantsesa. Haien digitalizazioa eta baliabide informatikoak oso egoera ezberdinetan daude, baina Linguatec proiektua haien arteko laguntza teknologikoa sustatzeko. Orain, adimen artifizialaren indarra gehitu diote kolaborazioari Linguatec-AI proiektuaren bitartez. Orai zentroko Josu Aztiria Urtaran izan da gurekin honetaz guztiaz hitz egiteko. |
Mon, 22 January 2024
XXVIII. denboraldiaren 20. saioa: muoien azeleragailua, Linguatec-AI eta ababor eta istribor. |
Thu, 18 January 2024
Hostoen Arteko Melodietan, gaur, euskal musikaren erreferente bat: Izarren hautsa. Xabier Letek egina eta Mikel Laboak zabaldua. Guk Laboaren bertsioa entzun dugu. Bitxia bada ere, kanta honen hitzek astronomiaren oinarri batzuk ditu. |
Thu, 18 January 2024
Ezinbestekoak dira guretzat. Lur arraroak deitzen ditugun metalak ezinbestekoak dira iman eta motore elektriko eraginkorrak egiteko, eta, besteak beste, energia berriztagarriak ustiatzeko behar ditugu. Baina, batetik, haien mehatzaritza kutsakorra da, eta, bestetik, geopolitikoki mendekotasun handia dugu beste herrialde batzuetatik ekarri behar ditugulako. Galdera da, birzikla daitezke? Tecnaliako Maider Garcia de Cortazar eta CEIT-eko Iñaki Diaz izan dira gurekin honetaz guztiaz hitz egiten. |
Thu, 18 January 2024
IV. denboraldiaren 20. saioa: lura arraroen birziklapena. |
Mon, 15 January 2024
Txipiroiaren tintarekin idatz daiteke. Eta marraztu. Melanina pigmentua du kontzentrazio handietan, eta horri esker kolore beltz urdinska dauka, nahiz eta agian ez da existitzen den tintarik onena. Bitxikeria bat: duela 160 milioi urte bizi ziren txipiroien tinta ere, gaurkoen tintaren berdina da. |
Mon, 15 January 2024
Glutenak zeliakoetan eragin dezakeen efektu bat hesteen hantura da. Baina EHUko talde batek topatu du efektu horri aurre egin liezaiokeen azido bat. Ikertzaileetako batekin izan gara, Ainara Castellanos Rubio biologoarekin eta kontatu digu nolakoa izaten ari den ikerketa hau. |
Mon, 15 January 2024
Egun hauetan asko hitz egiten ari da Portugalen itsasora isuri diren plastiko-aleei buruz. Baina ez dute argitu zer plastiko den, zer polimero, alegia. Horren arabera, eragin dezakeen kaltea modu batekoa edo bestekoa izan daiteke. |
Mon, 15 January 2024
XXVIII. denboraldiaren 19. saioa: Glutenak eragindako hanturaren kontrako borroka eta txipiroiaren tinta. |
Thu, 11 January 2024
1971n, John Prine kantautoreak disko arrakastatsu bat argitaratu zuen, John Prine izenburua zuena, eta guk Hostoen Arteko Melodietara bertako kanta bat ekarri dugu: Paradise. Kantak Kentuckyko mendebaldeko lurralde galdu baten berri ekartzen digu. Ikatzaren industriak txikitutako paradisu bat, hain zuzen. |
Thu, 11 January 2024
AZTI zentroko talde batek atunak ikertzen ditu, bai itsasoan bertan (mundu osoan), bai eta laborategietan ere. Gurekin, gaur, hango bi aditu izan dira Igaratza Fraile eta Maite Erauskin, atun gorriaren gaur egungo ikerketa zertan den azaltzeko. Ez da animalia ezagutzea bakarrik; gainera, haren bilakaera ulertu behar da, klima-aldaketarengatik eta beste faktore askorengatik etengabe aldatzen ari direlako atunak. |
Thu, 11 January 2024
IV. denboraldiaren 19. saioa: AZTI eta atunak. |
Wed, 10 January 2024
Inkesta bat egin dut. Robot bat eskuratu edo diseinatuko bazenu zure egunerokoan erabiltzeko, zertarako nahiko zenuke. Eta hainbat lankide eta kolaboratzailek erantzun didate!!!! Interesgarria!! |
Wed, 10 January 2024
Isaac Asimov idazleak erabili zuen lehen aldiz robotika hitza. Haren liburuetako pertsonai bat Susan Calvin izan zen, roboten psikologo bat. Ideia interesgarria da, Calvinek interpretatu egiten duelako robotek egiten dutena, haien funtzionamenduaren arauen testuinguru horretan. Alegia, androide batek robotikaren legeak hausten dituen ala ez ulertu behar du. Liar ipuina ezin hobea da horern adibide moduan. Gaur egun, ordea, oraindik ez da posible horrelako araurik aplikatzea gure makinetan. |
Tue, 9 January 2024
|
Mon, 8 January 2024
Xabier Monasteriok TZ argitaletxean egiten du lan. Interes handiko baina arrakasta txikiko testu zaharrak berreskuratzen dituzte eta argitaratu. Aurten Karel Capek idazlearen RUR antzelan ospetsua euskaratu dute. Ospetsua da robot hitzaren lehen aipamena egiten duelako. |
Mon, 8 January 2024
Zein da denborarekin eraginkortasuna galtzen duen robota, hondamen fisikorik jaso ez badu ere? Horrelako galderak plazaratzen ditu Lateral podcastak. Erantzunean robotekin izan dezakegun lotura afektiboa sartzen da. |
Mon, 8 January 2024
XXVIII. denboraldiaren 18. saioa: robotak eta testu zaharrak. |
Mon, 8 January 2024
Beethovenen seigarren sinfonia naturari egindako musika da. Musikariak maite zuen hiritik kanpora joatea, eta sinfonia honetan natura deskribatu nahi izan zuen. Tartean, laugarren mugimenduan, ekaitz bat deskribatu zuen musikaren bitartez. Ezin egokiagoa Hostoen Arteko Melodietarako. |
Mon, 8 January 2024
Irati Diez Virtok istorio bitxi bat kontatu digu. Ibis izeneko hegaztia migratzailea da, baina denborarekin galarazi diogu haien migrazioa. Baina biologo batzuek aritu dira ibisei irakasten nola migratu. Nola eta nora. Oso jarduera eta ikerketa berezia da. |
Mon, 8 January 2024
IV. denboraldiaren 18. saioa: Ibis hegaztiei migratzen irakatsi eta Beethoven. |
Mon, 8 January 2024
Bost hilabetez izan nintzen fisiskako irakasle bigarren hezkuntzan, eta Newtonen legeak irakatsi behar izan nituen... frustrazioa irakaslearentzat eta frustrazioa ikasleentzat. Hala ere, hezkuntzari buruzko gogoeta bat egin daiteke kasu honetan. |
Mon, 8 January 2024
Irakasgai gogorra da. Ikastea ere zaila da. Gaur, Txoni Matxin kimikari eta irakaslearekin izan gara galdera horri erantzuteko. Nola demontre ikasten da kuantika? Zer zailtasun daude bidean? |
Mon, 8 January 2024
Kuantika ikasten hasi nintzenean, dibulgazioko liburu baten bila ibili nintzen liburudendaz liburudenda. Ideia orokorra ulertu nahi nuen sakon ikasten hasi baino lehen. Eta anekdota bat izan nuen horrekin. |
Mon, 8 January 2024
XXVIII. denboraldiaren 17. saioa: hezkuntza eta kuantika. |
Mon, 8 January 2024
1986ra goaz. Kantautore baten abesti bat entzun dugu gaur, kitarra akustikoarentzat egindako kanta batekin. Kantautoreaz gain aktorea ere bada, Loudon Wainwright IIIa. Haren Hard day for the planet kanta ezagutu dugu. |
Mon, 8 January 2024
Egun hauetan, animaliak dituzten azoka asko izaten dira. Garai batean abeltzainen topagunea izan ziren, salerosketarako gune aproposak. Gaur egun, ordea, tradizioak aginduta, gehienbat abereen erakusleku bilakatu dira. Bain abeltzainentzat eta albaitarientzat lan gehigarri bat da. Asier Albite abeltzain eta albaitariak kontatu digu nola bizi dituen azoka hauek. |
Mon, 8 January 2024
IV. denboraldiaren 17. saioa: Abeltzaintza eta gabonetako azokak. |
Mon, 8 January 2024
Elhuyar aldizkariaren abenduko zenbakia aurkeztu digu Ana Galarraga kozuzendariak. Planetaren mugak gai nagusitik abiatuta, gainbegirada egingo diogu gai interesgarriz betetako zenbaki honi. |
Mon, 8 January 2024
Juan Ignacio Cirac fisikaria katalana da, Manresan jaioa, Madrilgo Complutensean ikasitakoa, eta Max Plank institutuan egiten du lan, Optika kuantikoko zentroan, Garching hirian, Alemanian. Irailean izan zen hemen, Donostian, DIPC zentroak antolatzen duen Passion for Knowledge zentroan, eta aukera izan genuen hura elkarrizketatzeko. Oso komunikatzaile ona, oso gertukoa, eta maila altuko zientzialaria. |
Mon, 8 January 2024
Bulkanologia modu okerrenean ari gara ikasten. Sumendi motak, agertu ahala aipatzen ditugu komunikabideetan. Oraingoan, Grindavik-eko erupzioa dugu, Islandian, eta duela gutxi, beste erupzio bat izan zen inguru berean, Reykjanes penintsulan. Fagradalsfjall sumendia zen. Erupzio-mota ezberdinak dira, baina inguru berean. Bulkanologia modu okerrenean ari gara ikasten. |
Mon, 8 January 2024
XXVIII. denboraldiaren 16. saioa: Juan Ignacio Cirac eta Elhuyar aldizkaria. |
Tue, 26 December 2023
Gaurkoan, Louis Armstrongek abesten zuen abesti ezagun bat, What a Wonderful World. Grabaketak berak eta ondorengo promozioak historia bitxia dute. Nolanahi ere, ospetsua egin zen, Hostoen Arteko Melodietarako ezin aproposagoa den kanta hau. Naturaren edertasunak guregan duen eragina deskribatzen du. |
Tue, 26 December 2023
Ur-botilen gorputza PET plastikoz eginda daude, polietilen terftalatoz. Material hori birzikla daiteke eta produktu berriak sortu. Horretan hasi zen Ekomodo enpresa pandemia baino lehen, eta orain arte iraun du ordenagailu portatilen fundak eta bestelako produktuak egiten. Gaur, Aritz Gartzia zuzendariarekin izan gara eta lan horren zailtasunak eta arrakastak ezagutu ditugu. |
Tue, 26 December 2023
IV. denboraldiaren 16. saioa: Ekomodo eta PETaren birziklapena, eta "Hau mundu zoragarria". |
Mon, 18 December 2023
Betelgeuse, Orion konstelazioko izar nagusia, eta gure planetatik ikusita oso distiratsua, 7 segundoz desagertu zen zerutik, zenbait tokitatik ikusita. |
Mon, 18 December 2023
XXVIII. denborldiaren 15. saioa: Betelgeuse eta Idoia Mujika. |
Fri, 15 December 2023
1988an, Talking Heads taldeak (Nothing but) flowers kanta argitaratu zuen. Erabat berdea bihurtu den etorkizun mundu batean dago abestiaren protagonista, oso egoera bitxian. Hostoen Arteko Melodia interesgarri bat. |
Fri, 15 December 2023
Kardala institutuko Mikel Mendizabal, Jon Loidi eta Jon Erkizia izan dira gurean, akuakultura kontserbaziorako nola erabil daitekeen kontatzeko. Ez dakigu asko itsas espezieen egoerari buruz; ur gezako espezieen arloan ezagunagoa da egoera. Nolanahi ere, aditu hauek hitz egin digute zer ikertzen den akuakulturaren bidez, eta nola erabil liteke, adibidez, espezieekin gure ekosistemak berpopulatzeko, behar den kasuetan. |
Fri, 15 December 2023
IV. denboraldiaren 15. saioa: Akuakultura eta kontserbazioa. |
Tue, 12 December 2023
|
Mon, 11 December 2023
Agatha Christie bueltan da gure saioan, pozoi-mota batekin. Eta harekin batera Mentxu Aiertza, noski. Gaurkoan, lasaigarrien munduan sartuko gaituzte. Lord Edgware dies eleberrian topatu du Mentxuk inspirazioa, eta pozoia berez beronal izenekoa da… barbituriko bat. |
Mon, 11 December 2023
Durangoko Azokan aldizkari espezializatu berri bat aurkeztu dute, InpAkta. Journal bat da, ikerketa zientifikoen emaitzak argitaratzeko aldizkari bat, eta lanak jasotzeko irizpidea da Euskal Herrian inpaktu soziala duten ikerketak argitaratuko direla. Ugo Mayor biokimikaria da erredakzio-buruen taldekoa, eta gurekin izan da irratian ere aldizkaria aurkezteko. |
Mon, 11 December 2023
XXVIII. denboraldiaren 14. saioa: Agatha Christie eta beronala eta Inpakta aldizkariaren aurkezpena. |
Thu, 7 December 2023
Vivaldiren Lau urtaroak bibolin kontzertu deskriptiboak dira. Natura islatzen du musikaren bitartez, artelan ezin aproposagoak Hostoen Arteko Melodietara ekartzeko. Gaur "Uda" deitzen diugun kontzertua ekarri dugu, batez ere hirugarren mugimendua. Ekaitza baten deskribapen musikala da. |
Thu, 7 December 2023
EHUko Asier Herrero biologoa zuhaitzen eta klima-aldaketa ikertzen ditu. Pasio handiz hitz egin digu zuhaitzei buruz. Orain, Alcalako unibertsitatearekin eta Madrilgo unibertsitate konplutentsearekin ari da zuhaitzen zaurgarritasuna ikertzen lehorteak daudenean. Nola hiltzen diren zuhaitzak ur eskasia dutenean, eta batez ere, ba ote dagoen modurik arazoari antzemateko, egoera larrira iritsi baino lehen. |
Thu, 7 December 2023
IV. denboraldiaren 14. saioa: zuhaitzen zaurgarritasuna lehorteetan eta Vivaldiren uda. |
Mon, 4 December 2023
Ume baten galderatik tiraka, kontu honetara iritsi gara: espazioan bidaiatzen duen espazio-ontzi batek nahitaez biraka joan behar du, errotatzen. Gaur kontatu dugu zergatik den hori, oilasko errearen adibide baten bitartez. |
Mon, 4 December 2023
ORAI teknologia-zentroko Muitze Zulaika ikertzaileak lan egin du euskarazko zuzentzaile gramatikal bat trebatzen adimen artifizialaren bitartez. Lan horren zailatasuna da datu asko behar direla sistemak ondo ikas dezan, eta euskararen kasuan ez dago hainbeste datu lan egiteko. Zulaikak kontatu digu nolako trikimailuak erabiltzen ari diren zailtasun horiek gainditzeko. |
Mon, 4 December 2023
Astronomoek eguzki-sistema "perfektua" topatu dute, ustez, sorrera lasai bat izan zuena, eta planeten orbitak sonkronizatuak dituenak. |
Mon, 4 December 2023
XXVIII. denboraldiaren 13. saioa: eguzki-sistema perfektua, zuzentzaile gramatikala eta espazio-ontziak eta oilasko errea. |
Fri, 1 December 2023
Pablo Tejero eta Anaïs Mitxelena Aranzadiko botanikariak izan dira gurekin. Hastear daude Phylopir proiektuan lan egiten, Piriniotako landare loredun guztien azterketa genetikoa egiteko proiektu handia. Haiek kontatuko digute nolako proiektua den, eta nolako aberastasun botanikoa dagoen Pirinioetan. |
Fri, 1 December 2023
John Denverren kanta bat oraingoan Hostoen Arteko Melodietan. Hark esaten du egunero ospatu behar dela Lurrren eguna. Eta hala kantatzen zuen Earth Day Every Day kantan, gure gaurko melodia. |
Fri, 1 December 2023
IV. denboraldiaren 13. saioa: Phylopir, Piriniotako loredun landareak. |
Tue, 28 November 2023
René Descartes filosofo eta matematikaria garuna nola funtzionatzen duen azaltzen saiatu zen. Humoreen teoria eguneratu zuen horretarako, alegia, garuna gorputzeko likido jakin batzuen bitartez funtzionatzen duela. Descartesek azaldu zuen funtzionamendua garaiko teknologoa aurreratuenarekin, sistema hidrulikoekin. Eta gu, azken batean, garuna konparatzen dugu gure teknologia aurreratuenarekin, ordenagailuekin alegia. |
Tue, 28 November 2023
Gorka Azkune EHUko informatikariak kontatu digu saioak egiten ari direla makinek modu berri batean ikasten hasteko. Alegia, ideia ezberdinak elkarren artean erlazionatzeko ahalmena sorraraztea eta horretatik jakintza orokortzeko bideak ikas ditzaten. Guk horrela ikasten dugu, baina ez da ikasteko modu sinple bat. Pompeu Fabran eta New York Unibertsitatean lehen urratsak eman dituzte ikasketa mota hori sustatzeko. |
Tue, 28 November 2023
Itsas hondotik metalak erauz daitezke. Baina jarduera horrek inpaktua du hainbat bizidunengan. Adibidez, hautsak harrotuta marmoka batzuek arazo larriak izan ditzateke. |
Tue, 28 November 2023
XXVIII. denboraldiaren 12. saioa: Itsas hondoko meatzaritzaren inpaktuaz, makinek ikasteko modu berri bat eta Descartes eta garuna. |
Fri, 24 November 2023
Hostoen arteko melodietan klasiko bat, Joan Baez. 1971n bi abesti grabatu zituen Silent Running filmaren soinu bandarako. Hau da horietako bat: Rejoice in the Sun, biziaren boterea gorainpatzen duen kanta. |
Fri, 24 November 2023
Irati Diez Virto naturarekin dugun deskonexioari buruz hitz egin digu. Gure bizitza urrundu da naturatik, eta hori islatu egiten da bizimoduan. Gogoeta bat egin dugu gai garrantzitsu horri buruz. Sortzen dugun fikzioan ere islatzen da kontu hau. |
Fri, 24 November 2023
IV. denboraldiaren 12. saioa: naturarekin deskonexioa eta hartz polarraren egoera. |
Mon, 20 November 2023
Asteburu honetan dira UEUk eta Euskalnatura taldeak antolatutako Natur Zientzien topaketak Iruñean. Antolatzaileetako bat izan da gurekin, Mikel Etxeberria Okariz, eta kontatu digu nola planteatu duten aurtengo edizioa. |
Mon, 20 November 2023
Norteko Ferrokarrilla/2023-11-17/Oskar Gonzalez: "Margolarien estiloa ezin da beti gaixotasunekin edo bizipenekin lotu"
Margolari askok berezko estiloa izan dute, eta batzuetan pairatu dutenarekin lotzen da estiloa justifikatzeko. Oskar Gonzalez EHUko kimikariak azaldu digu kasu batzuetan badagoela lotura hori eta beste batzuetan ez. Eta horren bidez, artearen historian zehar mugitu gara elkarrizketa honetan. |
Mon, 20 November 2023
Fagradalsfjall sumendia oso gertu dago Reykjaviketik, Islandiako gune populatuenetik. Han, 2021an hasita, jarduera sismikoa handia dago, nahiz eta aurretik, 800 urtez, jarduerarik ez den egon. Orain Islandiako Bulego Meteorologikoak dio hamarkadak iraun dezakeela ezegonkortasun sismikoak. |
Mon, 20 November 2023
XXVIII. denboraldiaren 11. saioa: margolarien estiloa eta gaixotasunak eta Natur Zientzien Topaketak. |
Fri, 17 November 2023
XIX. mendearen hasieran ez genuen aluminioa ezagutzen. Eta ezagutu genuenean, ugaria izanda ere, oso zaila zen erauzteko. Garestia zen. Gerora, bokata biltzeko materiala izateraino iritsi zen. Eta orain? Ingurumenaren ikuspuntutik ezin dugu esan merkea denik. |
Wed, 15 November 2023
2006an, Jack Johnson kantari estatubatuarrak reduce, reuse and recycle hitzekin sortutako kanta bat argitaratu zuen. Gaur, Hostoen Arteko Melodietara ekarri dugu kanta hura. |
Wed, 15 November 2023
Elhuyarren gogoeta bat egin dute adituekin batera, jasangarritasunaren komunikazioa nola egin behar den aztertzeko. Bai dibulgazioan bai eta hezkuntzan ere lagungarri izan daitezkeen ideiak bildu dituzte liburuxka batean. Elhuyarko Aitziber Lasa eta Aitziber Agirre izan dira gurekin liburuxka eta gogoeta bera aurkezteko. |
Wed, 15 November 2023
Azterlan-eko Garikoitz Artola izan da gurekin, txatarraren birziklapenari buruz hitz egiten. Gainera, gure metalurgiaren egoeraz hitz egin digu, garrantzi handia dutelako txatarrak, imanek eta bateriek. Azkenean, gaurko metalen egoeraz hitz egin digu, bai eta birziklatze-prozesuetan sortzen dituzten arazoez ere. |
Wed, 15 November 2023
IV. denboraldiaren 11. saioa: txatarra birziklatu, Jasangarritasunaren liburuxka eta Jack Johnson. |
Mon, 13 November 2023
Kolore bakarra dago astronauten jantzietan: zuria. Eta arrazoi sendo bat dago horretarako. Ume baten galdera batetik tiraka iritsi gara honi buruz hitz egitera, eta oso galdera egokia da, zientziaren ikuspuntutik. |
Mon, 13 November 2023
Aurten, Donostian izango da Europako manufakturazio-kongresu nagusia, Manufuture. Bi antolatzailerekin izan gara, Tecnaliako Ane Irazustabarrena eta Idekoko Juanan Arrieta. Haiek hitz egin digute kongresuari buruz eta sektorearen eboluzioari buruz. |
Mon, 13 November 2023
Ikerketa batek aztertu du zenbat artikulu "faltsu" argitaratu diren azken hamarkadetan, eta datua kezkagarria da. Korrupzioa handitzen ari da zientziaren argitalpenen munduan, baina oso zaila da baieztatzea zein diren artikulu "faltsu" horiek, eta horri esker kopuru bat ematea. |
Mon, 13 November 2023
XXVIII. denboraldiaren 10. saioa: Manufuture kongresua Donostian eta astronauten jantzia zergatik zuria. |
Thu, 9 November 2023
Bo Diddley musikariak 1971an argitaratutako Pollution kanta ekarri dugu Hostoen Arteko Melodietara. Haren musikak, 1950eko hamarkadatik aurrera, eragin handia izan zuen XX. mendeko rock and roll generoan; gaur ekarri dugun kanta hau, ordea, gerokoa da, 1971ekoa, ekologiaren aldeko musika modan zegoen garaikoa. |
Thu, 9 November 2023
Ekosfera/2023-11-08/Olatz Aizpurua: "Landa zabaleko hegaztien kopurua da gehien jaisten ari dena; basokoak, aldiz, hobeto daude".
Aranzadi Elkarteak Euskadiko Hegazti Habiagileen Atlasa egin berri dute. Urte askoko lana dago jasota bertan, Euskadin hegaztien presentzia nolakoa den jasotzen duen liburu mardula. Olatz Aizpurua ornitologoa izan da gurekin egindako lanaz hitz egiteko. |
Thu, 9 November 2023
IV. denboraldiaren 10. saioa: Euskadiko hegazti habiagileen atlasa. |
Mon, 6 November 2023
Elhuyarrek antolatzen duen zientzia martxan dago aurten ere. Ikasturtean zehar gazte-taldeek zientziako proiektu bat garatzen dute irakasleen eta ikertzaile profesionalen laguntzarekin, eta udaberrian publikoki aurkezten dituzte emaitzak. Elhuyarko Danel Solabarrietak azaldu digu nolakoa izango den edizio hau. Eta izena emateko epea zabalik dagoela ere esan digu. |
Mon, 6 November 2023
Kolaboratzaile berria dugu Norteko Ferrokarrillean, Lide Arana biokimikaria. Hark azaldu digu zer diren motor molekularrak eta kontatu digu nola funtzionatzen duten. Aldi berean biologikoak eta mekanikoak diren egitura horiek gure zeluletan daude. |
Mon, 6 November 2023
Neuronen arteko konexioak galtzen direnean oso zailak dira berriz ere lotzeko, baina zientzialari asko ari dira ikertzen nola. Orain, fisikari-talde batek metamaterialak erabiltzea proposatu dute lotu beharreko gune horretan konexioak estimulatzeko, zuzenean neuronetara iritsi beharrik gabe. |
Mon, 6 November 2023
XXVIII. denboraldiaren 9. saioa: neuronak eta metamaterialak, motor molekularrak eta Zientzia Azoka. |
Thu, 2 November 2023
Kardala institutuko lagunekin izaten dugu kolaborazio bat Ekosferan. Denboraldi honetako lehen atala dugu gaur haiekin. Igotz Gallastegi irakasleak etorri zaigu irratira galdera garrantzitsu batekin buruan: nolako egoeran dago akuakultura gaur egun Euskal Herrian? |
Thu, 2 November 2023
IV. denboraldiaren 9. saioa: akuakultura Euskal Herrian. |
Tue, 31 October 2023
Ume batek galdera bat egin digu: astronauta batek, espazioan dagoela, arnasari eutsi eta kaskoa kendu-eta-jarri egiten badu azkar-azkar, zerbait gertatzen zaio?
|
Mon, 30 October 2023
Norteko Ferrokarrilla/2023-10-27/Francesca Ferlaino: "Supersolidoak aldi berean likidoak ere ba dira, eta gas fasean daude; eromena da"
Francesca Ferlaino italiarra elkarrizketatu dugu, Insbruckeko unibertsitateko fisikari bat. Bose-Einsteinen kondentsatuak baino harago joan da haren ekipoarekin, eta supersolidoak sortu, materiaren fase berri bat. |
Mon, 30 October 2023
2021eko irailean metorito bat erori zen Marten, eta talkak eragindako uhin sismikoak ezusteko informazioa eman zigun Marteko barrualdeari buruz. |
Mon, 30 October 2023
XXVIII. denboraldiaren 8. saioa: Marteko barrualdea, Francesca Ferlaino eta ume baten galdera astronauta baten kaskoari buruz. |
Thu, 26 October 2023
|
Wed, 25 October 2023
Jonnhy Cash eta Beach Boys musikariek, izenburu bera duten kanta bana egin zituzten. Don't go near the water. Hark 1976an eta hauek 1971n argitaratu zuten. Izenburu bera, eta gainera mezu bera hitzetan. |
Wed, 25 October 2023
Nafarroako Agrobioteknologia institutuan, FitoRastreando proiektua garatu dute. Airearen kalitatea neurtzeko ideia polit bat da. Ikertzaileek landareak banatu dituzte, toki askoko jendeak zaindu ditzan. Eta landare horrek, haztean, tokian tokiko airean dauden substantziak jaso ditu. Landare horiek analizatu, eta horrela airearen kalitatea bera neurtu ahal izan dute. Iker Aranjuelo Mitxelena ikertzaileak kontatu dizkigu proiektuaren nondik norakoak. |
Wed, 25 October 2023
IV. denboraldiaren 8. saioa: FitoRastreando proiektua, Beach Boys eta karbonoaren konpentsazio-merkatua. |
Mon, 23 October 2023
Entzun egiten da Einsteinek essan zuela dena erlatiboa dela. Hori ez da egia. Ez da egia dena erlatiboa denik, ezta Einsteinek horrelakorik esan zuela ere. Gainbegiratu ditugu Einsteinen ustezko esaldi batzuk. Badira berak esandakoak, eta badira berak inoiz esan ez zituenak, dena erlatiboa dela adierazten duen hori, adibidez. |