Elhuyar Zientzia

Gaurkoan, Louis Armstrongek abesten zuen abesti ezagun bat, What a Wonderful World. Grabaketak berak eta ondorengo promozioak historia bitxia dute. Nolanahi ere, ospetsua egin zen, Hostoen Arteko Melodietarako ezin aproposagoa den kanta hau. Naturaren edertasunak guregan duen eragina deskribatzen du. 

Direct download: EKOIV-16m.mp3
Category:science -- posted at: 5:09am EDT

Ur-botilen gorputza PET plastikoz eginda daude, polietilen terftalatoz. Material hori birzikla daiteke eta produktu berriak sortu. Horretan hasi zen Ekomodo enpresa pandemia baino lehen, eta orain arte iraun du ordenagailu portatilen fundak eta bestelako produktuak egiten. Gaur, Aritz Gartzia zuzendariarekin izan gara eta lan horren zailtasunak eta arrakastak ezagutu ditugu. 

Direct download: EKOIV-16a.mp3
Category:science -- posted at: 5:05am EDT

IV. denboraldiaren 16. saioa: Ekomodo eta PETaren birziklapena, eta "Hau mundu zoragarria". 

Direct download: EKOIV-16.mp3
Category:science -- posted at: 5:03am EDT

Idoia Mujika kimikariarekin izan gara haren ibilbide profesionalaz hitz egiten. CFMko komunikazio-bulegoan egiten du lan, baina beste hainbat tokita ere izan da, hainbat perspektibatatik izan du zientzia-dibulgazioarekin kontaktua. Gaur solasaldi luzea eta lasaia izan dugu harekin. 

Direct download: NFXXVIII-15b.mp3
Category:general -- posted at: 6:23am EDT

Betelgeuse, Orion konstelazioko izar nagusia, eta gure planetatik ikusita oso distiratsua, 7 segundoz desagertu zen zerutik, zenbait tokitatik ikusita. 

Direct download: NFXXVIII-15a.mp3
Category:science -- posted at: 6:12am EDT

XXVIII. denborldiaren 15. saioa: Betelgeuse eta Idoia Mujika. 

Direct download: NFXXVIII-15.mp3
Category:science -- posted at: 6:11am EDT

1988an, Talking Heads taldeak (Nothing but) flowers kanta argitaratu zuen. Erabat berdea bihurtu den etorkizun mundu batean dago abestiaren protagonista, oso egoera bitxian. Hostoen Arteko Melodia interesgarri bat. 

Direct download: EKOIV-15m.mp3
Category:science -- posted at: 4:50am EDT

Kardala institutuko Mikel Mendizabal, Jon Loidi eta Jon Erkizia izan dira gurean, akuakultura kontserbaziorako nola erabil daitekeen kontatzeko. Ez dakigu asko itsas espezieen egoerari buruz; ur gezako espezieen arloan ezagunagoa da egoera. Nolanahi ere, aditu hauek hitz egin digute zer ikertzen den akuakulturaren bidez, eta nola erabil liteke, adibidez, espezieekin gure ekosistemak berpopulatzeko, behar den kasuetan. 

Direct download: EKOIV-15a.mp3
Category:science -- posted at: 4:40am EDT

IV. denboraldiaren 15. saioa: Akuakultura eta kontserbazioa. 

Direct download: EKOIV-15.mp3
Category:science -- posted at: 4:37am EDT

Direct download: JLLEkinean.mp3
Category:science -- posted at: 5:50am EDT

Agatha Christie bueltan da gure saioan, pozoi-mota batekin. Eta harekin batera Mentxu Aiertza, noski. Gaurkoan, lasaigarrien munduan sartuko gaituzte. Lord Edgware dies eleberrian topatu du Mentxuk inspirazioa, eta pozoia berez beronal izenekoa da… barbituriko bat. 

Direct download: NFXXVIII-14a.mp3
Category:science -- posted at: 5:09am EDT

Durangoko Azokan aldizkari espezializatu berri bat aurkeztu dute, InpAkta. Journal bat da, ikerketa zientifikoen emaitzak argitaratzeko aldizkari bat, eta lanak jasotzeko irizpidea da Euskal Herrian inpaktu soziala duten ikerketak argitaratuko direla. Ugo Mayor biokimikaria da erredakzio-buruen taldekoa, eta gurekin izan da irratian ere aldizkaria aurkezteko. 

Direct download: NFXXVIII-14b.mp3
Category:science -- posted at: 4:55am EDT

XXVIII. denboraldiaren 14. saioa: Agatha Christie eta beronala eta Inpakta aldizkariaren aurkezpena. 

Direct download: NFXXVIII-14.mp3
Category:science -- posted at: 4:42am EDT

Vivaldiren Lau urtaroak bibolin kontzertu deskriptiboak dira. Natura islatzen du musikaren bitartez, artelan ezin aproposagoak Hostoen Arteko Melodietara ekartzeko. Gaur "Uda" deitzen diugun kontzertua ekarri dugu, batez ere hirugarren mugimendua. Ekaitza baten deskribapen musikala da. 

Direct download: EKOIV-14m.mp3
Category:science -- posted at: 6:06am EDT

EHUko Asier Herrero biologoa zuhaitzen eta klima-aldaketa ikertzen ditu. Pasio handiz hitz egin digu zuhaitzei buruz. Orain, Alcalako unibertsitatearekin eta Madrilgo unibertsitate konplutentsearekin ari da zuhaitzen zaurgarritasuna ikertzen lehorteak daudenean. Nola hiltzen diren zuhaitzak ur eskasia dutenean, eta batez ere, ba ote dagoen modurik arazoari antzemateko, egoera larrira iritsi baino lehen. 

Direct download: EKOIV-14a.mp3
Category:science -- posted at: 5:53am EDT

IV. denboraldiaren 14. saioa: zuhaitzen zaurgarritasuna lehorteetan eta Vivaldiren uda. 

Direct download: EKOIV-14.mp3
Category:science -- posted at: 5:50am EDT

Ume baten galderatik tiraka, kontu honetara iritsi gara: espazioan bidaiatzen duen espazio-ontzi batek nahitaez biraka joan behar du, errotatzen. Gaur kontatu dugu zergatik den hori, oilasko errearen adibide baten bitartez. 

Direct download: NFXXVIII-13c.mp3
Category:science -- posted at: 4:10am EDT

ORAI teknologia-zentroko Muitze Zulaika ikertzaileak lan egin du euskarazko zuzentzaile gramatikal bat trebatzen adimen artifizialaren bitartez. Lan horren zailatasuna da datu asko behar direla sistemak ondo ikas dezan, eta euskararen kasuan ez dago hainbeste datu lan egiteko. Zulaikak kontatu digu nolako trikimailuak erabiltzen ari diren zailtasun horiek gainditzeko. 

Direct download: NFXXVIII-13b.mp3
Category:science -- posted at: 4:06am EDT

Astronomoek eguzki-sistema "perfektua" topatu dute, ustez, sorrera lasai bat izan zuena, eta planeten orbitak sonkronizatuak dituenak. 

Direct download: NFXXVIII-13a.mp3
Category:science -- posted at: 4:04am EDT

XXVIII. denboraldiaren 13. saioa: eguzki-sistema perfektua, zuzentzaile gramatikala eta espazio-ontziak eta oilasko errea. 

Direct download: NFXXVIII-13.mp3
Category:science -- posted at: 3:50am EDT

Pablo Tejero eta Anaïs Mitxelena Aranzadiko botanikariak izan dira gurekin. Hastear daude Phylopir proiektuan lan egiten, Piriniotako landare loredun guztien azterketa genetikoa egiteko proiektu handia. Haiek kontatuko digute nolako proiektua den, eta nolako aberastasun botanikoa dagoen Pirinioetan. 

Direct download: EKOIV-13a.mp3
Category:science -- posted at: 5:54am EDT

John Denverren kanta bat oraingoan Hostoen Arteko Melodietan. Hark esaten du egunero ospatu behar dela Lurrren eguna. Eta hala kantatzen zuen Earth Day Every Day kantan, gure gaurko melodia. 

Direct download: EKOIV-13m.mp3
Category:science -- posted at: 5:49am EDT

IV. denboraldiaren 13. saioa: Phylopir, Piriniotako loredun landareak. 

Direct download: EKOIV-13.mp3
Category:science -- posted at: 5:44am EDT

René Descartes filosofo eta matematikaria garuna nola funtzionatzen duen azaltzen saiatu zen. Humoreen teoria eguneratu zuen horretarako, alegia, garuna gorputzeko likido jakin batzuen bitartez funtzionatzen duela. Descartesek azaldu zuen funtzionamendua garaiko teknologoa aurreratuenarekin, sistema hidrulikoekin. Eta gu, azken batean, garuna konparatzen dugu gure teknologia aurreratuenarekin, ordenagailuekin alegia. 

Direct download: NFXXVIII-12c.mp3
Category:science -- posted at: 9:09am EDT

Gorka Azkune EHUko informatikariak kontatu digu saioak egiten ari direla makinek modu berri batean ikasten hasteko. Alegia, ideia ezberdinak elkarren artean erlazionatzeko ahalmena sorraraztea eta horretatik jakintza orokortzeko bideak ikas ditzaten. Guk horrela ikasten dugu, baina ez da ikasteko modu sinple bat. Pompeu Fabran eta New York Unibertsitatean lehen urratsak eman dituzte ikasketa mota hori sustatzeko. 

Direct download: NFXXVIII-12b.mp3
Category:science -- posted at: 8:53am EDT

Itsas hondotik metalak erauz daitezke. Baina jarduera horrek inpaktua du hainbat bizidunengan. Adibidez, hautsak harrotuta marmoka batzuek arazo larriak izan ditzateke. 

Direct download: NFXXVIII-12a.mp3
Category:science -- posted at: 8:51am EDT

XXVIII. denboraldiaren 12. saioa: Itsas hondoko meatzaritzaren inpaktuaz, makinek ikasteko modu berri bat eta Descartes eta garuna. 

Direct download: NFXXVIII-12.mp3
Category:science -- posted at: 8:37am EDT

Hostoen arteko melodietan klasiko bat, Joan Baez. 1971n bi abesti grabatu zituen Silent Running filmaren soinu bandarako. Hau da horietako bat: Rejoice in the Sun, biziaren boterea gorainpatzen duen kanta. 

Direct download: EKOIV-12m.mp3
Category:science -- posted at: 5:30am EDT

Irati Diez Virto naturarekin dugun deskonexioari buruz hitz egin digu. Gure bizitza urrundu da naturatik, eta hori islatu egiten da bizimoduan. Gogoeta bat egin dugu gai garrantzitsu horri buruz. Sortzen dugun fikzioan ere islatzen da kontu hau. 

Direct download: EKOIV-12aa.mp3
Category:science -- posted at: 5:26am EDT

IV. denboraldiaren 12. saioa: naturarekin deskonexioa eta hartz polarraren egoera. 

Direct download: EKOIV-12.mp3
Category:science -- posted at: 5:20am EDT

Asteburu honetan dira UEUk eta Euskalnatura taldeak antolatutako Natur Zientzien topaketak Iruñean. Antolatzaileetako bat izan da gurekin, Mikel Etxeberria Okariz, eta kontatu digu nola planteatu duten aurtengo edizioa. 

Direct download: NFXXVIII-11c.mp3
Category:science -- posted at: 5:52am EDT

Margolari askok berezko estiloa izan dute, eta batzuetan pairatu dutenarekin lotzen da estiloa justifikatzeko. Oskar Gonzalez EHUko kimikariak azaldu digu kasu batzuetan badagoela lotura hori eta beste batzuetan ez. Eta horren bidez, artearen historian zehar mugitu gara elkarrizketa honetan. 

Direct download: NFXXVIII-11b.mp3
Category:science -- posted at: 4:54am EDT

Fagradalsfjall sumendia oso gertu dago Reykjaviketik, Islandiako gune populatuenetik. Han, 2021an hasita, jarduera sismikoa handia dago, nahiz eta aurretik, 800 urtez, jarduerarik ez den egon. Orain Islandiako Bulego Meteorologikoak dio hamarkadak iraun dezakeela ezegonkortasun sismikoak. 

Direct download: NFXXVIII-11a.mp3
Category:science -- posted at: 4:48am EDT

XXVIII. denboraldiaren 11. saioa: margolarien estiloa eta gaixotasunak eta Natur Zientzien Topaketak. 

Direct download: NFXXVIII-11.mp3
Category:science -- posted at: 4:46am EDT

XIX. mendearen hasieran ez genuen aluminioa ezagutzen. Eta ezagutu genuenean, ugaria izanda ere, oso zaila zen erauzteko. Garestia zen. Gerora, bokata biltzeko materiala izateraino iritsi zen. Eta orain? Ingurumenaren ikuspuntutik ezin dugu esan merkea denik. 

Direct download: EKOIV-11c.mp3
Category:science -- posted at: 2:37am EDT

2006an, Jack Johnson kantari estatubatuarrak reduce, reuse and recycle hitzekin sortutako kanta bat argitaratu zuen. Gaur, Hostoen Arteko Melodietara ekarri dugu kanta hura. 

Direct download: EKOIV-11m.mp3
Category:science -- posted at: 5:24am EDT

Elhuyarren gogoeta bat egin dute adituekin batera, jasangarritasunaren komunikazioa nola egin behar den aztertzeko. Bai dibulgazioan bai eta hezkuntzan ere lagungarri izan daitezkeen ideiak bildu dituzte liburuxka batean. Elhuyarko Aitziber Lasa eta Aitziber Agirre izan dira gurekin liburuxka eta gogoeta bera aurkezteko. 

Direct download: EKOIV-11b.mp3
Category:science -- posted at: 5:19am EDT

Azterlan-eko Garikoitz Artola izan da gurekin, txatarraren birziklapenari buruz hitz egiten. Gainera, gure metalurgiaren egoeraz hitz egin digu, garrantzi handia dutelako txatarrak, imanek eta bateriek. Azkenean, gaurko metalen egoeraz hitz egin digu, bai eta birziklatze-prozesuetan sortzen dituzten arazoez ere.   

Direct download: EKOIV-11a.mp3
Category:science -- posted at: 4:59am EDT

IV. denboraldiaren 11. saioa: txatarra birziklatu, Jasangarritasunaren liburuxka eta Jack Johnson. 

Direct download: EKOIV-11.mp3
Category:science -- posted at: 4:57am EDT

Kolore bakarra dago astronauten jantzietan: zuria. Eta arrazoi sendo bat dago horretarako. Ume baten galdera batetik tiraka iritsi gara honi buruz hitz egitera, eta oso galdera egokia da, zientziaren ikuspuntutik. 

Direct download: NFXXVIII-10c.mp3
Category:science -- posted at: 5:57am EDT

Aurten, Donostian izango da Europako manufakturazio-kongresu nagusia, Manufuture. Bi antolatzailerekin izan gara, Tecnaliako Ane Irazustabarrena eta Idekoko Juanan Arrieta. Haiek hitz egin digute kongresuari buruz eta sektorearen eboluzioari buruz. 

Direct download: NFXXVIII-10b.mp3
Category:science -- posted at: 5:55am EDT

Ikerketa batek aztertu du zenbat artikulu "faltsu" argitaratu diren azken hamarkadetan, eta datua kezkagarria da. Korrupzioa handitzen ari da zientziaren argitalpenen munduan, baina oso zaila da baieztatzea zein diren artikulu "faltsu" horiek, eta horri esker kopuru bat ematea. 

Direct download: NFXXVIII-10a.mp3
Category:science -- posted at: 5:52am EDT

XXVIII. denboraldiaren 10. saioa: Manufuture kongresua Donostian eta astronauten jantzia zergatik zuria. 

Direct download: NFXXVIII-10.mp3
Category:science -- posted at: 4:14am EDT

Bo Diddley musikariak 1971an argitaratutako Pollution kanta ekarri dugu Hostoen Arteko Melodietara. Haren musikak, 1950eko hamarkadatik aurrera, eragin handia izan zuen XX. mendeko rock and roll generoan; gaur ekarri dugun kanta hau, ordea, gerokoa da, 1971ekoa, ekologiaren aldeko musika modan zegoen garaikoa. 

Direct download: EKOIV-10m.mp3
Category:science -- posted at: 7:17am EDT

Aranzadi Elkarteak Euskadiko Hegazti Habiagileen Atlasa egin berri dute. Urte askoko lana dago jasota bertan, Euskadin hegaztien presentzia nolakoa den jasotzen duen liburu mardula. Olatz Aizpurua ornitologoa izan da gurekin egindako lanaz hitz egiteko. 

Direct download: EKOIV-10a.mp3
Category:science -- posted at: 7:10am EDT

IV. denboraldiaren 10. saioa: Euskadiko hegazti habiagileen atlasa. 

Direct download: EKOIV-10.mp3
Category:science -- posted at: 7:07am EDT

Elhuyarrek antolatzen duen zientzia martxan dago aurten ere. Ikasturtean zehar gazte-taldeek zientziako proiektu bat garatzen dute irakasleen eta ikertzaile profesionalen laguntzarekin, eta udaberrian publikoki aurkezten dituzte emaitzak. Elhuyarko Danel Solabarrietak azaldu digu nolakoa izango den edizio hau. Eta izena emateko epea zabalik dagoela ere esan digu. 

Direct download: NFXXVIII-09c.mp3
Category:science -- posted at: 3:47am EDT

Kolaboratzaile berria dugu Norteko Ferrokarrillean, Lide Arana biokimikaria. Hark azaldu digu zer diren motor molekularrak eta kontatu digu nola funtzionatzen duten. Aldi berean biologikoak eta mekanikoak diren egitura horiek gure zeluletan daude. 

Direct download: NFXXVIII-09b.mp3
Category:science -- posted at: 3:44am EDT

Neuronen arteko konexioak galtzen direnean oso zailak dira berriz ere lotzeko, baina zientzialari asko ari dira ikertzen nola. Orain, fisikari-talde batek metamaterialak erabiltzea proposatu dute lotu beharreko gune horretan konexioak estimulatzeko, zuzenean neuronetara iritsi beharrik gabe. 

Direct download: NFXXVIII-09a.mp3
Category:science -- posted at: 3:41am EDT

XXVIII. denboraldiaren 9. saioa: neuronak eta metamaterialak, motor molekularrak eta Zientzia Azoka. 

Direct download: NFXXVIII-09.mp3
Category:science -- posted at: 3:38am EDT

U2 taldeak ekologia izan du haien abestietan. 1984an, Bonok beharra adierazi zuen zementuzko oihanetik irten eta bizimodu organikoago bat izateko. Horregatik, Hostoen arteko melodietara The unforgettable fire diskoan argitaratutako kanta bat ekarri dugu, Indian Summer Sky

Direct download: EKOIV-09m.mp3
Category:general -- posted at: 4:49am EDT

Kardala institutuko lagunekin izaten dugu kolaborazio bat Ekosferan. Denboraldi honetako lehen atala dugu gaur haiekin. Igotz Gallastegi irakasleak etorri zaigu irratira galdera garrantzitsu batekin buruan: nolako egoeran dago akuakultura gaur egun Euskal Herrian? 

Direct download: EKOIV-09a.mp3
Category:science -- posted at: 4:46am EDT

IV. denboraldiaren 9. saioa: akuakultura Euskal Herrian. 

Direct download: EKOIV-09.mp3
Category:science -- posted at: 4:43am EDT

Ume batek galdera bat egin digu: astronauta batek, espazioan dagoela, arnasari eutsi eta kaskoa kendu-eta-jarri egiten badu azkar-azkar, zerbait gertatzen zaio? 

 

Direct download: NFXXVIII-08c.mp3
Category:science -- posted at: 3:59am EDT

Francesca Ferlaino italiarra elkarrizketatu dugu, Insbruckeko unibertsitateko fisikari bat. Bose-Einsteinen kondentsatuak baino harago joan da haren ekipoarekin, eta supersolidoak sortu, materiaren fase berri bat. 

Direct download: NFXXVIII-08b.mp3
Category:science -- posted at: 11:38am EDT

2021eko irailean metorito bat erori zen Marten, eta talkak eragindako uhin sismikoak ezusteko informazioa eman zigun Marteko barrualdeari buruz.  

Direct download: NFXXVIII-08a.mp3
Category:science -- posted at: 5:24am EDT

XXVIII. denboraldiaren 8. saioa: Marteko barrualdea, Francesca Ferlaino eta ume baten galdera astronauta baten kaskoari buruz. 

Direct download: NFXXVIII-08.mp3
Category:science -- posted at: 5:21am EDT

Direct download: EHU_Ekinean_Sara_Fernndez_Uria.mp3
Category:science -- posted at: 2:03am EDT

Jonnhy Cash eta Beach Boys musikariek, izenburu bera duten kanta bana egin zituzten. Don't go near the water. Hark 1976an eta hauek 1971n argitaratu zuten. Izenburu bera, eta gainera mezu bera hitzetan. 

Direct download: EKOIV-08m.mp3
Category:science -- posted at: 10:57am EDT

Nafarroako Agrobioteknologia institutuan, FitoRastreando proiektua garatu dute. Airearen kalitatea neurtzeko ideia polit bat da. Ikertzaileek landareak banatu dituzte, toki askoko jendeak zaindu ditzan. Eta landare horrek, haztean, tokian tokiko airean dauden substantziak jaso ditu. Landare horiek analizatu, eta horrela airearen kalitatea bera neurtu ahal izan dute. Iker Aranjuelo Mitxelena ikertzaileak kontatu dizkigu proiektuaren nondik norakoak. 

Direct download: EKOIV-08a.mp3
Category:science -- posted at: 10:53am EDT

IV. denboraldiaren 8. saioa: FitoRastreando proiektua, Beach Boys eta karbonoaren konpentsazio-merkatua. 

Direct download: EKOIV-08.mp3
Category:science -- posted at: 10:51am EDT

Entzun egiten da Einsteinek essan zuela dena erlatiboa dela. Hori ez da egia. Ez da egia dena erlatiboa denik, ezta Einsteinek horrelakorik esan zuela ere. Gainbegiratu ditugu Einsteinen ustezko esaldi batzuk. Badira berak esandakoak, eta badira berak inoiz esan ez zituenak, dena erlatiboa dela adierazten duen hori, adibidez. 

Direct download: NFXXVIII-07c.mp3
Category:science -- posted at: 4:08am EDT

Euskalmeteko Onintze Salazar meteorologoarekin dugun kolaborazioari ekin diogu iragarpenari begira. Mugikorren aplikazioen garai honetan, beharrezkoak al dira komunikabide tradizionaletako iragarpenak? Eta nolakoak izan behar dute? Horri buruz hitz egin digu Onintzek. 

Direct download: NFXXVIII-07b.mp3
Category:science -- posted at: 4:04am EDT

3.000 zelula-mota erregistratu dituzte garunaren atlas deitu dioten ikerketa berri batean. Neurozientzialari askoren lanak bildu, asko maila molekularrean egindakoak, eta orain arteko lan zehatzena egin dute garunean dauden zelulak aztertuta. 

Direct download: NFXXVIII-07a.mp3
Category:science -- posted at: 3:58am EDT

XXVIII. denboraldiaren 7. saioa: eguraldiaren iragarpena eta dena ez da erlatiboa. 

Direct download: NFXXVIII-07.mp3
Category:science -- posted at: 3:56am EDT

2023ko urtarrilleko kontua izan behar zuen. Gure hiri eta herri handietan trafikoa mugatu behar zen CO2ari lotutako irizpideen arabera. Emisio murriztuen guneak sortu eta kudeatzen hasi behar ziren ordurako. Baina kontua atzeratu egin zen, eta oraindik ez daude indarrean. Don Bosco ikastetxe integratuko Javi Oskoz irakasleak kontatu digu nola dagoen kontua orain, 2023ko urrian. 

Direct download: EKOIV-07a.mp3
Category:science -- posted at: 6:08am EDT

Nikolai Rimski Korsakoven pieza txikia da eta oso ezaguna. Intsektu hegalari baten imitazio musikal harrigarria da, eta horregatik ekarri dugu. Oso-oso ospetsua egin zen, eta beraz, bertsio asko egin dira. Gaurkoan, hiru bertsio ekarri dugu Hostoen Arteko Melodietara. 

Direct download: EKOIV-07m.mp3
Category:science -- posted at: 6:06am EDT

IV. denboraldiaren 7. saioa: Rimski Korsakov eta emisio murriztuen gunea. 

Direct download: EKOIV-07.mp3
Category:science -- posted at: 6:03am EDT

Gaur denboraldiko lehen kolaborazioa dugu kuantikaren atalean. Gure satelitea eta mekanika kuantikoa lotu ditugu EHUko eta DIPCko Txoni Matxain kimikariarekin, eta erregolitoari buruz hitz egin dugu, Ilargiaren gainazaleko hauts fina. Atmosferarik ez duenez, eta beste hainbat ezaugarrirengatik, oso jokabide berezia du hauts horrek, eta, besteak beste, fisika kuantikoak azaltzen du jokabide hori.  

Direct download: NFXXVIII-06b.mp3
Category:science -- posted at: 3:33am EDT

Daukagun hipotesi onenaren arabera, Ilargia talka baten ondorioz sortu zen. Gaur, EHUko Itziar Garate astronomoak kontatu digu oso lotuta daudela sorrera hori eta Ilargiaren orbita nolakoa den. Gainera, mareak eta beste oinarrizko ezaugarriei buruz ere hitz egin dugu. 

Direct download: NFXXVIII-06a.mp3
Category:science -- posted at: 3:28am EDT

XXVIII. denboraldiaren 6. saioa: Ilargia

Direct download: NFXXVIII-06.mp3
Category:science -- posted at: 3:16am EDT

Benoît Dorémus musikariak 2020 izeneko disko bat atera zuen. Bertako kanten hitzak ekologiarekin lotuta daude. Bitxiena da 2020 urtea baino hamar urte lehenago argitaratu zuela. Deigarria da, adibidez, Ne pas lire avant 2100 kantak kontatzen duen istorioa. 

Direct download: EKOIV-06m.mp3
Category:science -- posted at: 3:37am EDT

Europako kosta osoko biodibertsitatea ikertzen ari dira TREC espedizioan. Tara belauntzia eta kamioi baten barruko laborategi mugikor bat mugitzen ari dira kostako puntu batetik bestera lagunak hartu eta ikerketa asko egiten. Plentzian, PIE estazioan, geldialdi nagusietako bat egin du espedizioak. Gu bertako koordinatzailearekin izan gara, EHUko Ibon Cancio ikertzailearekin, lan erradoi horri buruz hitz egiten. 

Direct download: EKOIV-06a.mp3
Category:science -- posted at: 3:33am EDT

IV. denboraldiaren 6. saioa: TREC espedizioa PIEn, LEGO eta Benoît Dorémus-en 2020 diskoa. 

Direct download: EKOIV-06.mp3
Category:science -- posted at: 3:31am EDT

Industriak etengabe modernizatu behar du. Besteak beste, lan egin behar du produktuak iraunkor, konpontzeko errazak eta berrerabiltzeko modukoak izan daitezen. Gaur, ekoberrikuntzari buruz hitz egin dugu  Teknikerreko Jon Ander Sarasuarekin, IDEKOko Ibon Serranorekin eta eta BRTA aliantzako Jon Kepa Gerrikagoitiarekin. 

Direct download: NFXXVIII-05b.mp3
Category:science -- posted at: 3:05am EDT

Bi gertaera handi aste honetan. Batetik, DIPC zentrokoek antolatu duten Passion for Knowledge jaialdia, tartean Juan Ignacio Cirac fisikariarekin topaketa, eta, bestetik, aurtengo Nobel saridunen iragarpena. Eta, hain zuzen ere, Cirac-en erreakzioa jaso genuen, lankide batek jasoko du fisikako Nobel saria. Hori kontatu ondoren, saiatu naiz aurten saritutako lanen testuingurua ematen, bakoitza minutu batean, edo pixka bat gehiagoan. 

Direct download: NFXXVIII-05a.mp3
Category:science -- posted at: 2:51am EDT

XXVIII denboraldiaren 5. saioa: Nobel sariak eta ekoberrikuntza industrian. 

Direct download: NFXXVIII-05.mp3
Category:general -- posted at: 2:47am EDT

Abesti ederki ezaguna gaurkoan, Hostoen Arteko Melodietan. Benito Lertxundik Zuberoa diskoan grabatutako Baliaren bertsoak. Benetako gertaera batean oinarrituta daude, euskal kostan harrapatutako azken balea izan zen, Orio herritik gertu. Baina bertsoek kontatzen dutenak epika handioagoa du historialariek diotena baino. 

Direct download: EKOIV-05m.mp3
Category:science -- posted at: 5:46am EDT

Irati Diez Virto hasiko da Ekosferan kolaboratzen. Biologoa da, biodibertsitatean eta kontserbazioan interes handia du, eta hortik abiatuta hartuko du parte gure saioan. Haren ibilbide profesionalaz hitz egin dugu, bai eta dibulgazioan egin dituen lanei buruz. Ongietorri Ekosferara!

Direct download: EKOIV-05a.mp3
Category:science -- posted at: 5:43am EDT

IV. denboraldiaren 5. saioa: balearen bertsoak eta Irati Diez Virto kolaboratzaile berria. 

Direct download: EKOIV-05.mp3
Category:science -- posted at: 5:41am EDT

Aurreko asteburuan estreinatu zen Teknopolis ETBko zientzia-programaren denboraldi berria. Nagore Rementeria zuzendaria eta Iñaki Leturia zuzendari eta aurkezlea izan dira gurekin denboraldi berria aurkezteko. Besteak, beste esan digute aurten 25 urte beteko dituztela antenan. 

Direct download: NFXXVIII-04c.mp3
Category:science -- posted at: 6:39am EDT

Gorka Orive EHUko farmaziako katedradunak eta beste bi lagunek Osasun Bakarrari buruzko liburu bat argitaratu berri dute, eta gurekin izan da liburua aurkezten. Beste bi egileak Ignacio Lopez Goñi mikrobiologiako katedraduna eta Elisa Pérez-Ramírez doktorea abaitaritzan. Hiru egile eta hiru ikuspuntu elkarrekin lanean, ingurumenaren mehatxuari aurre egiteko estrategia berria azaltzeko. 

Direct download: NFXXVIII-04b.mp3
Category:science -- posted at: 6:34am EDT

LHC azeleragailuan, Genevan, indar nuklear bortitza zehaztasun handiz neurtu dute. Quarkak elkarri lotuta mantentzen dituen indarra da, oinarrizko lau indarretan bortitzena. 

Direct download: NFXXVIII-04a.mp3
Category:science -- posted at: 6:30am EDT

XXVIII. denboraldiaren 4. saioa: indar nuklear bortitza, Salud Global liburua eta Teknopolisen denboraldi berria. 

Direct download: NFXXVIII-04.mp3
Category:science -- posted at: 6:26am EDT

Ibai Rekondo kantariaren 1986ko Amaiur, gaztelu baltza diskoaren lehendabiziko kanta ekarri dugu gaur. Naturari kanta bat, Billy Mackfarmand musikari irlandarrarekin egindako diskoa zen, nahiz eta kanta honetako musika eta letra, biak, Ibai Rekondorenak diren.

Direct download: EKOIV-04m.mp3
Category:general -- posted at: 7:42am EDT

Udan, Aranzadi Zientzia Elkarteak Europako Arkeologiaren Patrimoniaren saria bat jaso zuen Belfasten. Batetik ehun urteko lanarengatik, eta, bestetik, gaur egun egiten duen arkeologia, Irulegiko eskuaren adibidea barne. Mikel Edeso Egia Aranzadiko arkeologia-proiektuaren kudeatzailea izan da gurekin, eta sariaz, Aranzadiz eta arkeologiaz hitz egin dugu. 

Direct download: EKOIV-04a.mp3
Category:science -- posted at: 7:36am EDT

IV. denboraldiaren 4. saioa: Naturari kanta bat eta Europako Patrimonio Arkeologikoaren saria Aranzadirentzat. 

Direct download: EKOIV-04.mp3
Category:science -- posted at: 7:33am EDT

Direct download: IbaneAizpurua_EHUEkinean.mp3
Category:science -- posted at: 3:14am EDT

XXVIII. denboraldiaren 3. saioa: Immunoterapia eta minbizia. 

Direct download: NFXXVIII-03.mp3
Category:science -- posted at: 4:26am EDT

Europako pertsonai mitologiko bat dago, udaberriaren etorrerari lotua. Negu luzea gainditu ondoren natura bizitzara itzultzen deneko ospakizunen parte izaten da, maiatzaren 1eko ospakizun tradizionalean, May day. Britainia Handian Jack in the Green deitzen diote, eta 1977an Jethro Tull taldeak abesti bat egin zuen, hura oinarri hartuta. Neguan hazten den guztia zaintzen duen izakia da.  

Direct download: EKOIV-03m.mp3
Category:science -- posted at: 3:37am EDT

IV. denboraldiaren 3. saioa: Ekosfera berdea. Magnesioa, Jack in the Green, Europako Nekazaritza Ekologikoaren eguna, haziak zain, orlegi eta Singapur. 

Direct download: EKOIV-03.mp3
Category:science -- posted at: 3:30am EDT

Bakterioen kontra antibiotikoak erabiltzen ditugu, Alexander Flemmingek penizilina G aurkitu zuenetik, gaixotasun askoren kontrako baliabide miragarria izan dira. Baina bakterioek ikasi egiten dute haien efektuari aurre egiten: erresistentzia garatzen dute. Denborarekin, gehiegizko erabilerak eta erabilera desegokiek areagotu egin dituzte bakterio askoren erresistentziak, eta osasun publikoko arazo orokor bat bilakatu da. Bego Zubia Gallastegi Elhuyarko kazetari zientifikoak dokumental bat egin du gaiari buruz. Grabagailua hartu eta harengana joan gara. 

Direct download: NFXXVIII-02b.mp3
Category:science -- posted at: 3:36am EDT

Urtero ospatzen da 3DMC kongresua, metrologia industrialaren esparruan Europan egiten den kongresu nagusia. Aurtengo edizioa BIlbon hasiko da eta IDEKO eta Tekniker zentro teknologikoetan ere izango da. Metrologia berez neurketaren zientzia da, zehaztasunaren zientzia. Baina hori baino gehiago ere bai. Gurekin, IDEKOko Alberto Mendikute Garate eta Teknikerreko Unai Mutilba Larrea izan dirakongresua eta gaia bera aurkezteko. 

Direct download: NFXXVIII-02a.mp3
Category:science -- posted at: 3:30am EDT

XXVIII. denboraldiaren 2. saioa: 3DMC metrologia-kongresua eta Erresistente dokumentala. 

Direct download: NFXXVIII-02.mp3
Category:science -- posted at: 3:25am EDT

Direct download: Aitor_Marcos_Ekinean.mp3
Category:science -- posted at: 8:28am EDT

Cat Stevens musikariaren laugarren diskoaren abesti bat dugu gaurkoan hostoen arteko melodietan. Where Do the Children Play. Ideia bitxia da: ondo dago teknologia garatzea, baina non jolastu behar dute umeek? 

Direct download: EKOIV-02m.mp3
Category:science -- posted at: 3:09am EDT

Ura ondo kudeatzea ez da erraza, batez ere, ur edangarria. Gaur izan gara kudeaketa horretara teknologia ikertzen dutenekin. Batetik, CEITeko Beñat Elduayen eta, bestetik, BRTAko Garbiñe Manterolarekin. Euskal Herriko uraren egoera aurkezteaz gain, esparru honen erronkak zein diren kontatu digute. 

Direct download: EKOIV-02aa.mp3
Category:science -- posted at: 3:03am EDT

IV. denboraldiaren 2. saioa: uraren kudeaketa eta Cat Stevens. 

Direct download: EKOIV-02.mp3
Category:science -- posted at: 6:50am EDT

UEUk argitaratu berri duen liburu bat izan dugu gurean. Adimen artifiziala: filosofia eta teknologiaren bilgune. UEUko 50. urteurrenari lotutako argitalpena da, eta testuak hainbat ekitaldietan erabilitako materialetik sortua da. Liburuan aurkezten da adimen artifiziala zer den, zer ibilbidea egin duen historian eta nolako gogoeta filosofiko eragin dituen gaur egun gauden unean. Gurekin liburuaren argitaratzaileetako bat izan da, Aitzol Astigarraga, UEUko kidea eta gure saioaren aspaldiko laguna. 

Direct download: NFXXVIII-01b.mp3
Category:science -- posted at: 3:21am EDT

Elhuyar aldizkariaren iraileko zenbakia kalean da. Saien kultura eta paleolitoko haurren ikerketa dira bi gai nagusiak zenbaki honetan. Eta biei buruz hitz egin dugu Ana Galarraga aldizkariaren zuzendarikidearekin. Zenbaki honetako bestelako gaiak ere aurkeztu dizkigu. 

 

Direct download: NFXXVIII-01a.mp3
Category:science -- posted at: 3:19am EDT