Turismo zientifiko eta teknologikoari buruz hitz egiten dugu batzuetan. Burdinbidaiak deitzen diegu. Oraingoan, munduko negutegi handiena bisitatzea proposatzen dizuegu. Euri-baso tropikal bat barruan duen negutegi erraldoi bat, Ingalaterrako hegomendebaldean, Kornuallesen. Eden proiektua da. 

Elhuyarrek antolatzen duen Zientzia Azokak Nafarroan du adar handi bat. Hango gazteek Iruñean egingo dute proiektuen aurkezpen bat, baina lehenago ikasleen arteko topaketa bat egin dute. Ikasleek elkarri kontatu dizkiote garatzen ari diren proiektuak, sortzen diren ideia berriak jasotzeko. Topaketa honi buruz hitz egin digute Elhuyarko Danel Solabarrietak eta Leitzako Amazabal Institutuko Ainhoa Illarramendik. 

Dimako Axlor aztarnategian 100.000 urte dituzten bi hortz fosilak topatu dituzte, eta 80.000 urte dituen beste bat. Garai horretako neandertalen aztarnak oso urriak dira Europan. Kantabriako Historiaurreko Ikerketen Institutukoek hortzak aztertu dute teknika berri batekin, barrualdeko egituraren geometria zehaztasun handiz ikusteko. 

XXVIII.denboraldiaren 29. saioa: 100.000 urteko neandertalak Bizkaian, Zientzia Azoka Noafarroako topaketa eta Eden proiektua

2002ko azaroan, Prestige petroliontziak istripua izan zuen. Puskatu eta hondoratu zen, eta hondameni ekologiko larria eragin zuen itsasoan. Mago de Oz taldeak abesti bat konposatu zuen gertaera horretan inspiratuta, La Costa del Silencio, eta gaur Hostoen Arteko Melodietara ekarri dugu. Kanta, gainera, Gaia diskoan argitaratu zuten, Gaia hipotesian oinarritutako trilogia bateko lehen diskoa. 

Zer suposatzen du auto klasiko baten jabea izatea? Nolako zaintza egin behar zaio? Legeak edo aseguruen kontuak, nolakoak dira? Eta nola uztartzen da auto klasikoen ezaugarriak gaur egungo ikuspegi "berdearekin"? Galdera horiei Javi Oskoz Don Boscoko automobilgintzako irakasleak eman die erantzuna. 

IV. denboraldiaren 29. saioa: auto klasikoak gaur, buztan kontuak eta Mago de Oz. 

XX. mendean, kuantika esploratu ahala, matematika bat garatu behar izan zuten kalkulu berritzaileak egiteko. Baina bi moduk egin zuten aurrera, bata uhinen formatulak erabilita eta bestea matrizeen bitartez. Uhin funtzioa eta matrizeak. Schrödinger eta Heissenberg. EHU eta DIPCko Txoni Matxainek kontatu digu zergatik erabiltzen ditugun bi matematika-mota eta zein ondorio izan dituen. 

Xiomara Gezuraga Gernikako Barrutialde institutuko irakasleak egonaldi bat egin du Floridako Teknologia Institutuan (FIT), Estatu Batuetan. Eta bueltan artikulu bat idatzi du matematikaren didaktikari buruz; konparaketa bat da hango eta hemengo sistemen artean. Oso ariketa aproposa da, hango sistema aztertuta gureaz gogoeta egiteko. Luze hitz egin dugu harekin. 

1140 inguruan hasi ziren eraikitzen St. Denis abadia gotikoa; lehen eliza gotikoa zen. Handik 60 urtera iritsi ziren zenbaki arabiarrak Europara, gure gaurko zenbakien sistema. 1202an Fibonaccik ekarri zituen Afrikako iparraldetik. St. Denis eraikitzen hasi zirenean zenbaki erromatarrak besterik ez zituzten maisu eraikitzaileek, beraz, ezin zuten kalkulu konplexurik egin. Orduan, nola eraikitzen zituzten katedral gotiko erraldoiak?  

XXVIII. denboraldiaren 28. saioa: katedral gotikoen matematika, matematikaren didaktika eta kalkulu kuantikoen matematika. 

Hostoen arteko melodietan, Itsas Lamiek egindako kanta bat. Hori bai, itsas lamia modernoek. The Trash Mermaids da taldea, Scarlett Blu liderra eta Stoke on Life kantaren izena. Elektropop ozeanoaren kontserbazioari buruz, nahiz eta itxuraz amodiozko kanta ohikoa ematen duen. 

20 zentimetro luze den molusku bat, zizare barrenaria, nabigatzaileen amesgaiztoa izan da beti, itsasontzien egurra jaten duelako. Berez, ez da zizare bat, baina zizare-itxura du. Broma deitzen zaio. Eta oso kaltegarria da haren eragina. Besteak beste, Herbeheretako historia aldatu zuen. 

Plentziako Itsas Estaziokoek herritarren zientzia inklusiboko kanpaina bat jarri dute martxan: Kontuz! Ez nazazu zapaldu. Aurten, bigarren edizioa dute eta 1.700 pertsonak hartuko dute parte, gutxi gorabehera. Eider Bilbao eta Olatz Ortega antolatzaileak kontatu digute hondartzan jasotako laginak mikroskopioz aztertzea dela helburua, mikroorganismoak zein mikroplastikoak bilatzeko. 

IV. denboraldiaren 28. saioa: Ez nazazu zapaldu kanpaina, The Thrash Maidens eta zizare ez den zizarea, munstro ez den munstroa. 

Ibai baten azpian zulatu zen lehen tunela historian, Londresen egin zuten, Tamesis ibaiaren azpikoa. Isambard Kingdom Brunel ingeniariak izan zuen ideia, eta tunelaren proiektua bururtu zuen bere aitak diseinatutako zulagailu bati esker. Eta familian beste bi ingeniari aipagarri daude, tartean Sophie Brunel. 

Gure irratsaio honen emisio egun nagusia martxoaren 8a izanda, emakume zientzialari batzuen hitzak ekarri ditugu. Norteko Ferrokarrillean eta Ekosferan parte hartu duten 8 emakume gogoratu ditugu. 

Teknopolis zientzia-programak 25 urte egin ditu telebistan, ETBn. Ekipoak ospatu egin du urteurrena, eta gu bi zuzendariekin izan gara, Nagore Rementeria eta Iñaki Leturia. Haiekin batera gogoratu ditugu anekdotak eta atzera eta aurrera begiratu dugu programa honen produkzioan. 

XXVIII. denboraldiaren 27. saioa: Teknopolis 25 urte, 8 emakume zientzialari eta Brunel familia. 

Hostoen arteko melodietan, Gotye musikariaren kanta bat ekarriko dugu, Eyes Wide Open. Musikari erdi belgiarra erdi australiarra. 2011ko kanta da, eta bideoklip interesgarri batekin aurkeztu zuten. Eyes Wide Open. Gure gaurko proposamena. 

Mater. Itsasontzi bat den museoa bat, normalean Pasaian izaten dena, baina askotan itsasora ere irteten da. Itsasoaren bizimoduaren tradizioa eta ingurumenarekiko kezka uztartzen dituen museo bat. Izaskun Suberbiola Mater museoaren zuzendaria izan da gurekin. 

IV. denboraldiaren 27. saioa: Mater museoa eta Gotye. 

Testua, irudiak, kodea eta ia edozer gauza sor daiteke adimen artifizialeko sistemen bitartez. Vicomtech-eko Arantza del Pozo eta Tecnaliako Joseba Laka izan dira gurekin gai horretaz hitz egiteko, eta enpresa horietako bakoiztean zer egiten duten kontatzeko. 

Elhuyar aldizkartia kalean da. 2024ko martxoko zenbakian gai nagusia bakardadea da, gaitz moduan aztertuta. Ana Galarraga kozuzendariak aurkeztu digu gaia, eta harekin batera zenbaki honen gainbegirada bat egin dugu.  

XXVIII. denboraldiaren 26. saioa: Elhuyar aldizkaria eta adimen artifizial sortzailea.