Elhuyar Zientzia

Lide Arana EHUko biokimikaria da. Ikertzailea eta dibulgatzailea. Harekin hitz egin dugu Alphafold sistemari buruz, proteinen 3d egitura iragartzen duen adimen artifizialari buruz. Gainera, haren ibilbidea ezagutu dugu. Gaur egun, antibiotikoekiko erresistentzia esparruan ari da ikertzen.

Direct download: NFXXVII-20b.mp3
Category:science -- posted at: 4:12am EDT

Albistea asko zabaldu da: planetaren nukleoaren errotazioa mantsotu egin da, geratu agian. Nolanahi ere, jakin behar da nola neurtu duten hori, zer ondorio dituen eta zenbateraino ziur gauden horretaz. Aditu guztiak ez daude ados gauza horietan.

Direct download: NFXXVII-20a.mp3
Category:science -- posted at: 4:03am EDT

XXVII. denboraldiaren 20. saioa: Nukleoaren biraketa abiadura eta Lide Arana.

Direct download: NFXXVII-20.mp3
Category:science -- posted at: 3:34am EDT

Belar Txarrak ikertzen ditu Ana Zabalzak NUPen. Batez ere, haren elkarrekintza glifosatoarekin eta beste herbizida batzuekin. Orain, Zabalza EspainiakoMalherbologia Elkartearen presidente izendatu dute. Guk haren lana ezagutu nahi izan dugu.

Direct download: EKOIII-20a.mp3
Category:general -- posted at: 10:58am EDT

III. denboraldiaren 20. saioa: Ana Zabalaza eta belar txarrak, eta atmosfera ez da berotegi bat.

Direct download: EKOIII-20.mp3
Category:science -- posted at: 10:50am EDT

Urte gutxian, asko aldatu da telefonoaren teknologia. Dei bat martxan jartzeko behar diren urratsak, adibidez, murriztu eta aldatu dira telefono finko klasikotik mugikorrerako jauzian.

Direct download: NFXXVII-19c.mp3
Category:science -- posted at: 4:53am EDT

Gaur egun, industriak adimenduna izan behar du, ezinbestean. Hori da adituen iritzia. Batetik, digitalizatuta egon behar du, eta bestetik, adimen artifizialeko sistemak integratuta izan behar ditu. BRTAko Jon Kepa Gerrikagoitia eta Teknikerreko Eneko Ugalde izan dira gurekin horretaz hitz egiteko. Euskal industriaren errealitateaz hitz egin digute, eta azaldu digute nola eragiten dion adimentsu izate horrek enpresa handiei ez ezik, enpresa ertain eta txikiei ere.

Direct download: NFXXVII-19b.mp3
Category:science -- posted at: 4:47am EDT

Bi ikertzailek, bakoitzak bere bidetik, egileen erkatu ilegal bat azaleratu dute. Diruaren truke zientifikoen egileen zerrendan izena sartzea eskaintzen duten iragarkiak izaten dira Facebooken, Telegram-en eta beste hainbat tokitan. Kontu larria da iruzurra, eta, horren ondorioz, hainbat aldizkari espezializatuk atzera bota dituzte artikulu zientzifiko sorta bat. Baina ez dirudi merkatu ilegal hori eteterik dagoenik.

Direct download: NFXXVII-19a.mp3
Category:science -- posted at: 4:41am EDT

XXVII. denboraldiaren 19. saioa: egiletzaren merkatu ilegala, industria adimenduna eta telefono-dei bat aktibatzearen teknologia.

Direct download: NFXXVII-19.mp3
Category:science -- posted at: 4:35am EDT

Kristina Zuza EHUko fisikaria zientziaren irakaskuntzaren arloan egiten du lan. STEAM-Active proiektuaren parte dira, ingeniaritzarekin zerikusia duen hezkuntza proiektua. Batetik, irakasteko metodologiaz arduratzen den proiektua da, eta bestetik, beste hainbat ikuspuntutatik, generoaren ikuspuntutik adibidez. Zuza gurekin izan da proiektuaz hitz egiten.

Direct download: EKOIII-19a.mp3
Category:science -- posted at: 4:52am EDT

III. denboraldiaren 19. saioa: STEAM Active proiektua eta Suedia eta metalak.

Direct download: EKOIII-19.mp3
Category:science -- posted at: 4:49am EDT

Urtarrillaren 16a Kroketaren Nazioarteko Eguna da. Hori ospatzeko, kroketaren zientziari eta historiari begiratu diegu. Oso janari sofistikatua da (biguna barrutik, kurruskaria kanpotik) eta, aldi berean, oso etxekoa, oso kaletarra eta janariaren soberakinak aprobetxatzeko asmatua. Kimika interesgarria du, bai eta historia konplexua ere.

Direct download: NFXXVII-18b.mp3
Category:science -- posted at: 4:00am EDT

Oskar Gonzalez EHUkimikariak koloredun beirari buruz hitz egin digu. Garrantzi handiko materiala da, eta kimika asko gordetzen du fabrikazioan. Bereziki zaila izan zen beira gorria lortzea. Eta, gezurra badirudi ere, zailena izan da koloregabekoa sortzea. 

Direct download: NFXXVII-18a.mp3
Category:science -- posted at: 3:56am EDT

XXVII. denboraldiaren 18. saioa: beira koloreduna eta kroketaren zientzia.

Direct download: NFXXVII-18.mp3
Category:science -- posted at: 3:52am EDT

Alvaro Aragon EHUko historialariak Gipuzkoako basogintzaren historia aztertu du. XIII. mendetik hasita eta zazpi mendetako kudeaketan, basoen jasangarritasuna beharrezkoa izan da. Gaurko saioan azaldu digu nola egin zuten eta zer eredu-aldaketak izan diren eta zergatik.

Direct download: EKOIII-18a.mp3
Category:general -- posted at: 6:10am EDT

III. denboraldiaren 18. saioa: jasangarritasuna zazpi mendeetan Gizpuzkoako basoetan eta Klimametraje lehiaketa.

Direct download: EKOIII-18.mp3
Category:science -- posted at: 5:09am EDT

Urtarrilero izaten da matematikarako tartea Lemniskata taldean, Goierrin dibulgazioa sustatzen uen taldean. Jose Luis Etxezarreta Lemniskatako arduraduna gurekin izan da aurteno hitzaldi zikloa aurkezten. Raul IbaƱez, Luz Roncal, Irantzu Barrio eta Carlos Gorria izango dira Igartza Jauregian, Beasainen, hitzaldi bana ematen.

Direct download: NFXXVII-17b.mp3
Category:general -- posted at: 3:59am EDT

Koklearen inplantea pertsona batzuetan ez da oso eraginkorra izaten. Nahiz eta soinua seinale elektriko bihuartzen laguntzeko lana oso ona egin, garuneko neuronei aktibatu behar zaie batzuetan, seinale hori tratatzen ikas dezaten. Bitxiena da aktibatu behar den neuronen-gunea ez dela garuneko entzumenaren gunea.

Direct download: NFXXVII-17a.mp3
Category:general -- posted at: 3:53am EDT

XXVII. denboraldiaren 17. saioa: Koklearen inplantearen eraginkortasuna eta Lemniskata matematikaren bila.

Direct download: NFXXVII-17.mp3
Category:general -- posted at: 3:49am EDT

Txatboten garaia da. Solasaldia egiteko adimen artifizialeko sistemak ugaritzen ari dira, eta geroz eta emaitza hobeak ari dira lortzen elkarrizketak sortzeko garaian. EHUko Gorka Azkunek, gure adimen artifizialeko adituak, txaboten funtzionamenduaz eta emaitzez aritu zaigu gaurkoan.

Direct download: NFXXVII-16b.mp3
Category:general -- posted at: 4:01am EDT

Aspaldi honetan, adimen artifizialeko sistemak trebatzen ari dira artelanak sor ditzaten. Baina trebakuntza hori egiten da datu askotan oinarrituta; kasu honetan, irudi asko ematen zaio makinari trebatu dadin. Orain, zenbait artistak aldarrikatu dute haien lana erabili dela haien baimenarik gabe. 

Direct download: NFXXVII-16a.mp3
Category:general -- posted at: 3:53am EDT

XXVII. denboraldiaren 16. saioa: Artisten kexua eta txatbotak.

Direct download: NFXXVII-16.mp3
Category:science -- posted at: 3:47am EDT

III. denboraldiaren 16. saioa: Ekosfera barrutik, Eguberritako berezia

Direct download: EKOIII-16.mp3
Category:general -- posted at: 3:26am EDT

1