Elhuyar Zientzia

Lo gutxiegi egiteak hezurren mineral-dentsitatea txikitzen eta osteoporosia izateko arriskua handitzen duela ondorioztatu dute, menopausia pasa duten emakumeekin egindako ikerketa batean.

Direct download: Qk06-191120_Lo_faltak_hezurrak_ahultzen_ditu.mp3
Category:science -- posted at: 7:52am EDT

1977an jaurti zutenetik, 18.000 milioi km-ko bidaia egin du jada Voyager 2 espazio-ontziak. Datuek erakutsi dute duela urtebete atera zela heliosferatik, Eguzkiaren eremu magnetikoak eratzen duen babes-burbuila horretatik (eguzki-sistemaren planetak biltzen dituena), eta izarrarteko espazio misteriotsuan barneratu zela. Heliosferaren muga zeharkatu zueneko datuak aztertu dituzte, eta lehenengo emaitzak argitaratu dituzte.

Direct download: Qk04-191106_Voyager_2_izarrarteko_espazioan.mp3
Category:science -- posted at: 7:44am EDT

Saturnoko hainbat ekaitz polar aztertu ditu EHUko planetologiako lantaldeak, Agustín Sánchez Lavega irakasleak zuzenduta. 2018an gertatu ziren ekaitz handiak dira, iraupen luzekoak. 

Direct download: Qk02-191023_Saturnoko_ekaitz-sistemak.mp3
Category:science -- posted at: 7:38am EDT

Espeleologoekin izan gara, Larran dagoen BU56 leizeari buruz hitz egiten eta udararo hara egiten duten espedizioei buruz. Josu Ceberio, Idoia Bazterretxea, Eneko Garitaonaindia eta Martin Arriolabengoa izan ziren han, eta orain gurekin izan dira estudioan. Larrako leixeaz gain, lurpeko Euskal Herriari buruz, eta haien jardueraz hitz egin digute. Esplorazio zientifikoa egiten dute, eta aldi berean haien pasioa gozatu.

Direct download: NFXXIV-11b.mp3
Category:science -- posted at: 3:21pm EDT

Bat-batean, GPSaren sistema itzaliko balitz, kalte handiak izango genituzke, bidaietan mapak irakurri behar izatea baino askoz ere kalte handiagoak. Tim Harford ekonomilariak zutabe bat idatzi du BBCrako premisa horretatik abiatuta.

Direct download: NFXXIV-11a.mp3
Category:science -- posted at: 3:20pm EDT

XXIV. denboraldiaren 11. saioa: GPS itzaliko balitz eta espeleologoak.

Direct download: NFXXIV-11.mp3
Category:science -- posted at: 3:18pm EDT

Direct download: 20191118_19131506_0012420937_002_001_MZL_ELHUYAR_.mp3
Category:science -- posted at: 3:22am EDT

Jose Luis Etxezarreta Lemniskatako kidea izan da gurekin, azaroan egingo duten programazioa aurkezten. Hiru hitzaldi dira, Igartza Jauregian, ikertzaile gazteekin topaketa bat eta argazki lehiaketa bat.

Direct download: NFXXIV-10c.mp3
Category:science -- posted at: 2:57am EDT

CICenergiGUNE zentroko Oier Lakuntza ikertzailea izan da gurekin. Kimikari teorikoa da, eta azken bolada honetan energiaren ikerketan hasi da. Aldaketa handia berarentzat. Sodio-ioizko bateriei buruz hitz egin digu, beharbada auto elektrikoen baterien etorkizuna izan daitekeena. Eta hori CICenergiGUNE zentroan ikertzen dituzten gaietako bat besterik ez da.

 

Direct download: NFXXIV-10b.mp3
Category:science -- posted at: 2:56am EDT

Lurraren orbitan kilogramo bat jartzeak 10.000 dolar kostatzen ditu, gutxi gorabehera. Baina ideia eta proiektu berriak daude diru-kantitate hori murrizteko. Hiru gutxienez daude gaur egun martxan.

Direct download: NFXXIV-10a.mp3
Category:science -- posted at: 2:56am EDT

XXIV. denboraldiaren 10. saioa: espazio garestia, Oier Lakuntza eta Lemniskata.

Direct download: NFXXIV-10.mp3
Category:science -- posted at: 2:55am EDT

CFM zentroko fisikariek Science aldizkarian argitaratu dute artikulu bat: tunel efektuzko mikroskopio bat egokitu dute atomoaren mailan magnetismoa detektatzeko. Idoia Mujikak kontatu digu nolakoa izan den lan hori.

Direct download: NFXXIV-09d.mp3
Category:science -- posted at: 2:27am EDT

Margarita Salas biokimikaria hil egin da, eta haren lana gogoratu nahi izan dugu. Erreferente bat izan da genetikaren arloan, batez ere, Phi29 bakteriofagoarekin egindako ikerketa luze eta oparo baten ondorioz.

Direct download: NFXXIV-09c.mp3
Category:science -- posted at: 2:27am EDT

Argiak karta-joko bat atera du, Xapoketan, euskal ekosistemak eta espezieak ezagutzera ematen laguntzeko. Jokoa egin duten Iñaki Sanz biologoa eta Eñaut Aiartzaguena marrazkilaria izan dira gurekin kartak aurkezten, eta, bide batez, euskal biodibertsitateaz hitz egin dugu.

Direct download: NFXXIV-09b.mp3
Category:science -- posted at: 2:24am EDT

Voyager 2 zundaren berri dugu. Iaz irten zen Eguzki-sistematik, eta jarraitu du datu interesgarriak bidaltzen espaziotik. Orain, sei artikulu argitaratu dituzte adituek zunda historikoak eta bere bikiak, Voyager 1ek, bidalitako informazioarekin.

Direct download: NFXXIV-09a.mp3
Category:science -- posted at: 2:22am EDT

XXIV. denboraldiaren 9. saioa: Voyager2, hemengo dibertsitatea, Margarita Salas eta magnetismo atomoaren eskalan.

Direct download: NFXXIV-09.mp3
Category:science -- posted at: 2:21am EDT

ON zientzia lehiaketaren 10. edizioa ospatuko dute aurten. DIPCk eta Elhuyarrek antolatzen duten bideo labur zientifikoen lehiaketa da. Elhuyarko Manex Urruzolak kontatu digu nolakoa izango den aurtengo edizio hori.

Direct download: NFXXIV-08c.mp3
Category:science -- posted at: 6:37am EDT

Arkaitz Carracedo CICbioGUNE zentroko ikertzailea izan da gurekin. Minbizia ikertzen du, tumorearen zelulen bizi-irauteko mekanismoak ulertu nahian. Haren ibilbide profesionalari jarraipena egin diogu, eta aurkitu dugu minbiziaren ulertze-estrategiek eraman duten Carracedo ikerketa-zentro batetik bestera.

Direct download: NFXXIV-08b.mp3
Category:science -- posted at: 6:35am EDT

Charles Darwinen bidaia ospetsuena Beagle itsasontzian egin zuen, munduari bira bat. Baina garaian Beagle-k ez zuen garrantzirik eta 1870ean desmuntatu zuten. Orain, haren aztarnak bilatzen dituzte, eta erreplika bat egin dute.

Direct download: NFXXIV-08a.mp3
Category:science -- posted at: 6:33am EDT

XXIV. denboraldiaren 8. saioa: Beagle, Arkaitz Carracedo eta ONzientzia.

Direct download: NFXXIV-08.mp3
Category:science -- posted at: 6:27am EDT

1