Elhuyar Zientzia

XVII. denboraldiko 3. saioa: Herscheldarrak, X hizkia matematikan eta Norteko Ferrokarrillaren eraikuntza.

Direct download: NFXVII-03.mp3
Category:science -- posted at: 12:00am EST

William Herschel ospetsua da Urano planeta aurkitu zuelako. XVIII. mendea zen. Harekin batera, arrebak ere hartu zuen parte behaketetan, Carolinek, eta astronomo aparta izan zen. Williamen semea John Herschel astronomoa, botanikoa eta argazkilaritzaren aitzindari bat izan zen. Johnen bi semek ere dute zerikusia zientziarekin: Alexander Stewart Herschel astronomoa izan zen eta William James Herschelek datuak bildu zituen hatz-marken analisia pertsonen identifikazio-sistema bihurtzeko. Familia horri buruz eta beste familia zientzialari batzuei buruz hitz egin dugu Elhuyar Fundazioko Egoitz Etxebesterekin.

Direct download: NFXVII-03a.mp3
Category:science -- posted at: 12:00am EST

Zergatik erabiltzen dute matematikariek X hizkia ezezaguna adierazteko? Zergatik ez beste hizki bat? Nondik dator ohitura hori? Iñaki Leturiak ekarri digu erantzuna.

Direct download: NFXVII-03b.mp3
Category:science -- posted at: 12:00am EST

Bertsolariek trenbidearen eraikuntza jaso zuten XIX. mendearen erdialdean, eta handik aurrera trenak gizartean izan zuen eraginari buruz ere kantatu zuten. Mikel Aizpuru EHUko historialariak bildu du ekarpen hori eta horretaz hitz egin digu. Tartean, Norteko ferrokarrilla aipatzen duen Txirritaren bertsoez hitz egin digu.

Direct download: NFXVII-03c.mp3
Category:science -- posted at: 12:00am EST

XVII. denboraldiko bigarren saioa: Flysch-ari buruzko bi liburu berri, hitza: Mindarus harringtoni eta usapalak.

Direct download: NFXVII-02.mp3
Category:science -- posted at: 12:00am EST

EHUko geologoek bi dibulgazio-liburu aurkeztu dituzte Deba-Zumaiako flyschari buruz. Lehenengoa ohiko dibulgazio-liburua da, eta bigarrena fitxatan banatuta bertara joan nahi duenaren bidaia-lagun izan dadin. Biak dohainik dira, eta EHUko argitalpen-zerbitzuen web orritik deskarga daitezke. Egiletako batek, Esti Apellaniz paleontologoak, liburuei buruz eta flyscharen garrantziaz ere hitz egin digu.

Direct download: NFXVII-02a.mp3
Category:science -- posted at: 12:00am EST

Gizon batek intsektu bat erosi zuen anbarretan harrapatuta Ebay enkanteen web orrian. Gizon hura entomologoa zen, hau da, intsektuetan aditua, eta lankideei kontsulta eginez konturatu zen intsektu-espezie berria zela. Nolako izen zientifikoa jarri behar zaio horrela aurkitutako bizidun bati?

Direct download: NFXVII-02b.mp3
Category:science -- posted at: 12:00am EST

Mokoka hasiko gara aurten ere Rafa Saiz gure ornitologoarekin. Hark azaldu digu gaur usapal arrunta urritzen ari dela, eta ekialdetik etorritako usapal turkiarra, aldiz, ugaritzen. Gure herri eta hirietan ohikoa bilakatzen ari da espezie hori.

Direct download: NFXVII-02c.mp3
Category:science -- posted at: 12:00am EST

Galdera bati erantzun nahi diogu: zein hezur kendu ote zion Jainkoak Adami Eva sortzeko. Tradizioaren arabera, saihetsa izan zen, baina litekeena hala ez izatea. Jesus Mari Txurruka zoologoak, Elhuyar aldizkarian argitaratutako saiakera batean, zakilaren hezurra izan zitekeela planteatzen du. Hala izan bazen, Itun Zaharraren itzulpen oker batean galdu zen informazio hori saihetsaren ideiaren alde.

Direct download: NFXVII-01a.mp3
Category:science -- posted at: 3:16am EST

XVII. denboraldiko lehen saioa. Adamen hezurra, Hitzak: Anatomia de Gray eta Higgs bosoia.

Direct download: NFXVII-01.mp3
Category:science -- posted at: 12:00am EST

"Gray's anatomy" telesaila, "Anatomia de Gray", ospetsua egin da. Iñaki Leturiak azaltzen digu izenburua anatomiako liburu klasiko baten erreferentzia bat dela.

Direct download: NFXVII-01b.mp3
Category:science -- posted at: 12:00am EST

Udan izan den zientzia-albiste garrantzitsuena Higgs bosoiaren aurkikuntzaren aurkezpena izan da. Uztailaren 4an izan zen, eta Norteko Ferrokarrilla ez zegoen antenan egun hartan; horregatik, albistea berreskuratu nahi izan dugu denboraldiko lehen saio honetan, aurkikuntzaren aipamenak merezi duelako.

Direct download: NFXVII-01c.mp3
Category:science -- posted at: 12:00am EST

1